رهبری را میتوانیم هنر نفوذ بر افراد تعریف کنیم، بهطوری که آنها بهصورت داوطلبانه و از روی رغبت، فعالیتهای از پیش تعیینشدهای را در چارچوب اهداف معینی انجام دهند. به بیان سادهتر رهبری به معنای تاثیرگذاشتن بر دیگران و همراه ساختن آنها در مسیر مورد نظر است. سازمانهای امروز در مسیر دیجیتالی شدن به رهبرانی نیاز دارند که چالشهای مسیر را بهجان بخرند و از سازمان خود یک زبده دیجیتال بسازند. آنها به رهبران دیجیتال نیاز دارند.
رهبران دیجیتال، رهبرانی هستند که مسائل عصر دیجیتال را بهخوبی تعریف و چارچوبدهی کرده، با محوریت فناوریهای تحولآفرین برای آنها راه حل ارائه میکنند و سازمانشان را برای حرکت در مسیر دیجیتالی شدن همنوا میسازند.
رهبران دیجیتال میدانند که داستان تحول دیجیتال، صرفا داستان فناوری نیست؛ بلکه آنها استراتژی، فرهنگ، نوآوری و مهارتهای کارکنان را بهعنوان حلقههایی در کنار فناوری در نظر میگیرند که برای هدایت سازمان در مسیر دیجیتالی شدن، مورد نیاز است. شاید بتوان اصلیترین نقش رهبران دیجیتال را، جلب مشارکت مشتاقانه کارکنان در مسیر تحول دیجیتال سازمان معرفی کرد. یکی از محبوبترین استراتژیهایی که این روزها رهبران دیجیتال از آن استفاده میکنند، استراتژی «قدم زدن و گپ زدن» است. این استراتژی، نشان از تلاش مستمر رهبران برای همراه ساختن افراد در این سفر پر فراز و نشیب است.
رهبران دیجیتال، رهبرانی هستند که میتوانند سازمان خود را در عصر دیجیتال به بهترین شکل هدایت کرده و آن را به سرمنزل مقصود برسانند. این رهبران، به چیزی بیش از ویژگیهای پایهای که همه رهبران در اعصار مختلف داشتهاند، نیاز دارند. در ادامه ویژگیهای رهبران دیجیتال بررسی میشود.
مهمترین ویژگی رهبران دیجیتال، برخورداری از نگرش دیجیتال به منظور خلق بالاترین ارزش از طریق فناوریهای تحولآفرین برای سازمان است. آنها مسائل سازمانی را با عینک دیجیتال نگاه میکنند و همواره آمادهاند تا برای این مسائل، راهحلهایی از جنس دیجیتال ارائه کنند.
رهبران دیجیتال، رویاپردازانی قهار هستند؛ آنها با ایجاد تصویری الهامبخش و جذاب از آینده، شور و اشتیاق تحقق رویا را در کارکنانشان بهوجود میآورند و جرات و اعتماد بهنفس حرکت به سمت این رویاهای متهورانه را در آنها ایجاد مینمایند.
رهبران دیجیتال برای جلب مشارکت مشتاقانه کارکنان، راهی جز نفوذ به قلب آنها ندارند و این نفوذ، جز با بهرهگیری از تعاملات موثر در یک شبکه ارتباطی قدرتمند محقق نخواهد شد. این رهبران باید زبان گروههای مختلفِ کارکنان خود را بدانند و بتوانند متناسب با ویژگیهای هر گروه، گفتمان موثری را با آنها شکل دهند.
رهبران دیجیتال برای شناسایی مسائل و چالشهای عصر دیجیتال و همچنین تحلیل و اتخاذ تصمیمات مناسب، نیازمند دانش و سواد متناسب با این عصر هستند. امروز رهبران علاوه بر داشتن دانش کلی درباره فناوریهای دیجیتال و ویژگیهای تحولی آنها، باید به مهارتهایی همچون تفکر نقادانه، تفکر طراحی و سوادرسانهای مجهز باشند.
رهبران دیجیتال، خلاق هستند و به محدودیتها اجازه نمیدهند که آنها را به بند بکشد، بلکه با بهرهگیری از تفکر خارج از چارچوب و خلق ایدههای نوآورانه، همواره سعی در عقب راندن موانع دارند.
رهبران دیجیتال میدانند که بزرگترین ریسک در عصر دیجیتال، ریسک نکردن است؛ راهبردی که در این عصرِ بهسرعت در حال تغییر، قطعا به شکست میانجامد. بنابراین، آنها پرچمداران نوآوری و تغییر در سازمانها هستند.
داستان تحول دیجیتال، داستان یک تغییر بزرگ است، پس دور از ذهن نیست اگر بگوییم رهبر دیجیتال، بهعنوان پرچمدار این تحول در سازمان، باید نماد پذیرش و انعطاف در برابر تغییرات باشد.
رهبران دیجیتال، خود را در قید و بند تشریفات دستوپاگیر قرار نمیدهند، بلکه آنها نتایج را بر مراحل و ابزارها، توسعه نمونههای اولیه را بر تمرکز مفرط بر مستندسازی، پاسخگویی سریع به تغییرات را بر پایبندی کورکورانه به یک برنامه و ایجاد همکاری سریع را بر قراردادهای سفت و سخت ارجح میدانند.
رهبران دیجیتال، با ارزش داده در عصر دیجیتال آشنا هستند. آنها تصمیمگیریهای مبتنی بر بینش حاصل از تحلیل داده را جایگزین اتکای صرف به تحلیلهای ذهنی، شهودی و مبتنی بر احساسات میکنند.
رهبران دیجیتال این واقعیت را درک کردهاند که در این عصر، بهتنهایی راه به جایی نخواهند برد. در همین راستا، آنها بهخوبی میدانند که چگونه در یک اکوسیستم، به همکاری با سایر بازیگران بپردازند و با ایجاد همافزایی، بالاترین ارزش را برای سازمان خود بدست آورند.
منابع:
رهبری ۴/۰: رهبری مورد نیاز عصر انقلاب صنعتی چهارم
رهبری تحول دیجیتال و شایستگیهای آن
انتشار مقاله در حوزه رهبری دیجیتال در فصلنامه علمی مطالعات منابع انسانی