گونه های استراتژی دیجیتال در صنعت بانکداری
استراتژی دیجیتال، برنامه‌ای عملی است که مجموعه اقدامات ضروری را جهت تعیین چگونگی بهره‌برداری از فناوری‌های دیجیتال در بخش‌های اصلی کسب‌وکار در راستای دستیابی به اهداف مشخص که در نهایت موجب خلق ارزش جدید و متفاوت برای ذینفعان و نیز تحول سازمان می‌گردد، تبیین می‌سازد.
استراتژی دیجیتال باید در چارچوب و ذیل استراتژی‌های کلی سازمان و در سطح تمامی واحدها تدوین گردد. همچنین باید بتواند با ایجاد یک اکوسیستم دیجیتال، تمامی برنامه‌های سازمان در زمینه استفاده از فناوری‌های دیجیتال را یکپارچه و از این طریق، کسب‌وکار را متحول سازد. به‌علاوه استراتژی دیجیتال باید بر اساس فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی سازمان در حوزه فناوری‌های دیجیتال و با در نظر گرفتن نیازمندی‌های ذینفعان کلیدی تدوین گردد.
تمرکز استراتژی دیجیتال، در عین جامعیت آن می‌تواند ارائه بهتر خدمات به گروهی از ذینفعان و یا برطرف ساختن نیاز واحد خاصی از سازمان باشد.
ایجاد یک استراتژی تحول دیجیتال، می‌تواند هماهنگی کلی، اولویت‌بندی و اجرای تحول دیجیتال در یک سازمان را امکان‌پذیر سازد. این استراتژی باید طیفی از استراتژی‌های کارکردی در حوزه‌های مالی، منابع انسانی و فناوری اطلاعات و استراتژی‌های عملیاتی در حوزه‌های محصول، بازار و فرآیند را در بر گیرد.
هرچه استراتژی دیجیتال سازمان شفاف‌تر باشد و به صورت یکپارچه در سطح سازمان تدوین گردد، موفقیت بیشتری در مسیر تحول دیجیتال حاصل می‌شود؛ درواقع، استراتژی دیجیتال، پیشران تحول دیجیتال است و اتخاذ استراتژی دیجیتال مناسب، اولین گام در مسیر تحول دیجیتال در سازمان محسوب می‌شود.
یک اشتباه رایج، برداشت یکسان از دو مفهوم استراتژی دیجیتال و استراتژی بازاریابی دیجیتال است. استراتژی بازاریابی دیجیتال، برنامه عملیاتی برای جذب مشتریان و تعامل با آنها در محیط دیجیتال است و زیرمجموعه استراتژی دیجیتال سازمان محسوب می‌شود.
ابعاد استراتژی دیجیتال
ابعاد استراتژی دیجیتال، بر اساس گزارش شرکت سی‌جی‌آی، حوزه‌های کلیدی کسب‌وکار هستند که باید در تدوین استراتژی دیجیتال مناسب جهت بهره‌برداری موثر از فناوری‌های دیجیتال در نظر گرفته شوند:
شکل۱. ابعاد استراتژی دیجیتال
انواع استراتژی‌های دیجیتال
استراتژی‌های دیجیتال به طور کلی در دو دسته استراتژی‌های تهاجمی و تدافعی قرار می‌گیرند. هدف کلی استراتژی‌های دیجیتال تهاجمی، تغییر بنیادین ابعاد کسب‌وکار و یا ایجاد مدل کسب‌وکار جدید با استفاده از فناوری‌های دیجیتال به منظور خلق ارزش بیشتر و یا متفاوت است. در نقطه مقابل، استراتژی‌های دیجیتال تدافعی با شناسایی نقاط آسیب‌پذیر و در معرض ریسک سازمان در مسیر دیجیتالی شدن، بهبود فرآیندها و ارتقای مدل کسب‌وکار کنونی را هدف قرار می‌دهند.
انواع استراتژی‌های دیجیتال تهاجمی و تدافعی به شرح زیر می‌باشند.
استراتژی‌های دیجیتال تهاجمی
- بازآفرینی مدل کسب‌وکار
در این استراتژی، مدل کنونی کسب‌وکار به منظور بهره‌برداری از فرصت‌های عمده و یا پاسخگویی به تهدیدهای ایجاد شده به مدل کسب‌وکار مبتنی بر پلتفرم‌های دیجیتال تغییر می‌یابد. با تغییر پلتفرم، زنجیره ارزش سازمان در راستای تغییر مدل کسب‌وکار بازتعریف می‌گردد. در مدل کسب‌وکار مبتنی بر پلتفرم دیجیتال، خلق ارزش در یک فضای تعاملی با مشارکت تمامی دینفعان و به صورت پیوسته صورت می‌گیرد.
- تغییر در زنجیره ارزش
در این استراتژی با استفاده از فناوری‌های دیجیتال، ورود به بازارهای جدید و بهره‌برداری از منابعی در زنجیره تأمین سازمان که تاکنون قابل استفاده نبوده‌اند مورد توجه قرار می‌گیرد.
- ارائه محصولات و خدمات نوین
در این استراتژی با استفاده از فناوری‌های دیجیتال و روش‌های نوآورانه، محصولات و خدمات دیجیتالی نوین در پاسخ به تقاضاها و انتظارات جدید مشتریان طراحی و ارائه می‌گردند.
استراتژی‌های دیجیتال تدافعی
- بهبود محصولات و خدمات کنونی
در این استراتژی، جهت پاسخگویی بهتر به نیازهای مشتریان فعلی، نحوه عرضه محصولات و خدمات موجود با استفاده از فناوری‌های دیجیتال بهبود می‌یابد. در این راستا، سفارشی‌سازی و شخصی‌سازی محصولات و خدمات مد نظر قرار می‌گیرد.
- ارتقای کانال‌های توزیع
سرمایه‌گذاری در کانال‌های توزیع دیجیتال و ارتقای آنها برای تسهیل دسترسی و استفاده مشتریان از محصولات و خدمات و بهبود تجربه دیجیتال آنها، هدف اصلی این استراتژی است. همچنین از این طریق، امکان تعامل بیشتر با مشتریان و مشارکت دادن آنها در فرآیند بهبود محصولات و خدمات نیز فراهم می‌گردد.
- بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها
در این استراتژی با هدف کاهش هزینه‌ها، مهندسی مجدد فرآیندهای کسب‌وکار بر پایه فناوری‌های دیجیتال به منظور بهبود کارآیی آنها در دستور کار قرار می‌گیرد.
ابعاد استراتژی دیجیتال بانک‌ها
در صنعت بانکداری، تعدادی از ابعاد استراتژی دیجیتال از اهمیت بیشتری برخوردار هستند که در شکل ۲ ذکر شده است:
شکل ۲. ابعاد استراتژی دیجیتال در صنعت بانکداری
انواع استراتژی‌های دیجیتال بانک‌ها
براساس گزارش شرکت اکسنچر در سال ۲۰۱۵، سه نوع استراتژی دیجیتال برای بانک‌ها به شرح زیر می‌باشد:
- استراتژی‌های مشتری دیجیتال
در این استراتژی، بانک امکان انتخاب شیوه تعامل مشتریان از طریق کانال‌های دیجیتال را فراهم می‌کند به گونه‌ای که مشتریان شیوه تعامل خود را در هر زمان و از هر طریقی با بانک انتخاب نمایند.
- استراتژی‌های سازمانی دیجیتال
در این بخش، استفاده از قابلیت‌های جدید در معماری، دیجیتالی کردن فرآیند، ابزارهای همکاری دیجیتال و پذیرش یک فرهنگ دیجیتال، برای تبدیل شدن به یک سازمان کاملا دیجیتال مورد نیاز است.
- استراتژی‌های عملیاتی دیجیتال
فناوری اطلاعات در قلب بانکداری قرار دارد. تحول به معماری باز و پلتفرم‌های فناوری انعطاف‌پذیر، کلید اصلی ایجاد کارایی و امکان ایجاد مدل‌های جدید کسب‌وکار در آینده است.
در صنعت بانکداری، با توجه به جایگاه بانک‌ها در مسیر تحول دیجیتال و همچنین میزان تهدید ایجاد شده از سوی بانک‌های پیشرو و شرکت‌های فین‌تک، دو نوع استراتژی دیجیتال تهاجمی و تدافعی نیز قابل اتخاذ است که در ادامه تشریح می‌گردد.
استراتژی‌های دیجیتال تهاجمی در بانک‌ها
- بازآفرینی مدل کسب‌وکار
در این استراتژی دیجیتال، مدل کسب‌وکار کلیدی بانک با هدف اصلی خلق و ارائه ارزش متفاوت برای مشتریان و همچنین تصاحب بازارهای جدید به مدل بانکداری دیجیتال تحول می‌یابد. مواردی که در این استراتژی مد نظر قرار می‌گیرند عبارتند از:
-
- استفاده از پلتفرم‌های دیجیتال و بازتعریف مدل‌های عملیاتی با تغییر زیرساخت فناوری اطلاعات
- دیجیتالی‌سازی و در صورت لزوم بازطراحی فرآیندها
- توسعه فرهنگ دیجیتال کارکنان به منظور بهره‌برداری مناسب آنها از فناوری‌های دیجیتال در فرآیندهای کاری
- بازطراحی تجربه دیجیتال مشتری
در این استراتژی با هدف بازطراحی تجربه دیجیتال مشتری به توسعه کانال‌های دیجیتال با محوریت مشتریان و همچنین افزایش سهم بازار با تمرکز بر جذب مشتریانی که بیشتر از کانال‌های دیجیتال استفاده می‌کنند توجه می‌گردد.
استراتژی‌های دیجیتال تدافعی در بانک‌ها
- بهبود مدل کنونی کسب‌وکار
در این استراتژی از فناوری‌های دیجیتال در جهت کاهش هزینه‌ها و یا افزایش درآمدها استفاده می‌شود. از مهمترین اقدامات در راستای کاهش هزینه‌ها می‌توان به بهبود ترکیب استفاده از کانال‌های دیجیتال بازاریابی و ارتباط با مشتریان، استفاده از فناوری‌های دیجیتال برای کاهش هزینه‌های اداری و عملیاتی و بهینه‌سازی اجزای زیرساخت فناوری اطلاعات اشاره نمود. همچنین در راستای افزایش درآمدها، اقداماتی مانند بهره‌برداری از ابزارهای تجزیه و تحلیل پیشرفته داده‌های مشتریان و استفاده از فناوری‌های دیجیتال جهت بهبود تعاملات با مشتریان در کانال‌های دیجیتال در دستور کار قرار می‌گیرد.
- بهبود محصولات و خدمات کنونی
تمرکز این استراتژی بر بهبود محصولات و خدمات با استفاده از فناوری‌های دیجیتال می‌باشد. در این راستا، سفارشی‌سازی و شخصی‌سازی محصولات و خدمات مد نظر قرار می‌گیرد.
مقالات مرتبط:
چهارچوب‌های تدوین استراتژی دیجیتال برای سازمان‌ها
