استعداد دیجیتال کیست؟

این‌روزها در بسیاری از منابع دانشگاهی و حرفه‌ای، از استعدادهای دیجیتال به‌عنوان یکی از حلقه‌های کلیدی موفقیت تحول دیجیتال یاد می‌کنند. تحول سرمایه انسانی در عصر دیجیتال به طور جدی منوط به جذب و پرورش استعدادهای دیجیتال برای سازمان است. اما به‌راستی استعداد دیجیتال کیست؟ در ادامه بیشتر به این مفهوم می‌پردازیم.

براساس پژوهش مشترک کپجمینای و لینکدین، استعدادهای دیجیتال دارای دو دسته مهارت‌ هستند.

اول، مهارت‌های سخت یا فناورانه، مرتبط با به‌کارگیری فناوری‌های دیجیتال و دوم، مهارت‌های نرم که در راستای شکل‌گیری ذهنیت دیجیتال ضروری هستند.

برخورداری از ذهنیت دیجیتال، وجه اشتراک میان استعدادهای دیجیتال است.

بر اساس این پیمایش، بیست و چهار مهارت دیجیتال فناورانه یا سخت و هشت مهارت دیجیتال نرم شناسایی شده است. یک نیروی استعداد دیجیتال، کسی است که در حداقل یکی از بیست‌ و چهار مهارت دیجیتال سخت و حداقل چهار مهارت از هشت مهارت دیجیتال نرم، مهارت داشته باشد.

بیست ‌و چهار مهارت دیجیتال سخت شامل موارد زیر است:

جدول ۱. مهارت‌های دیجیتالی سخت

مهارت‌های دیجیتالی سخت

هشت مهارت دیجیتال نرم نیز شامل موارد زیر است:

شکل۱. مهارت‌های دیجیتالی نرم

نتایج این پیمایش نشان داده است که:

پنج مهارت سخت توسعه چابک، توسعه وب، رایانش ابری، بهینه‌سازی موتور جستجو و تجزیه ‌و تحلیل داده‌، عمومی‌ترین مهارت‌های سخت موجود بر روی پروفایل‌های لینکدین هستند.
شکاف استعدادها در مهارت‌های دیجیتال نرم بیشتر از مهارت‌های دیجیتال سخت مورد توجه قرار گرفته است.
دو مهارت دیجیتال نرم که بیشتر مورد نیاز اعلام شده‌اند عبارتند از مشتری‌محوری و اشتیاق یادگیری.
دو مهارت دیجیتال سخت که بیشتر مورد نیاز اعلام شده‌اند عبارتند از امنیت و رایانش ابری.

براساس پژوهش کپجمینای و لینکدین، استعداد دیجیتال باید درک درستی از کسب‌وکار سازمان داشته باشد. همچنین از مهارت‌های تخصصی جهت انجام اقدامات تحول دیجیتال در حوزه‌های سازمانی مانند فرهنگ، استراتژی و حکمرانی برخوردار باشد.

نیازهای مهارتی دیجیتال از یک سازمان به سازمانی دیگر بسته به بلوغ دیجیتال و قابلیت‌های تحول سازمان متفاوت است. توسعه ابزارهای دیجیتال و فناوری‌های نوظهور، این ضرورت را ایجاد کرده است که کارکنان، دانش فنی لازم نسبت به فناوری‌های دیجیتال را کسب کنند تا با تلفیق آنها با مهارت‌های عمومی خود بتوانند تبدیل به سرمایه انسانی دیجیتال شوند. استعداد دیجیتال، فناوری‌های دیجیتال مانند رایانش ابری و فناوری‌های مبتنی بر پلتفرم شبکه اجتماعی و موبایل را در جهت بهبود فرآیندهای کاری و بهبود تجربه مشتری به کار می‌گیرد که این امر در نهایت منجر به افزایش بهره‌وری در محیط کار نیز می‌گردد.

شرکت بی‌سی‌جی از طریق تحلیل تقریباً یک میلیون پروفایل استخدام و مصاحبه با متخصصان، شش گروه شغلی برای استعداد دیجیتال معرفی کرده است:

متخصصان کسب‌وکار دیجیتال (مانند مدیر تحول دیجیتال) که ایده‌های نوآورانه در حوزه مدل‌های جدید کسب‌وکار ارائه می‌دهند.
متخصصان بازاریابی (مانند مدیر شبکه‌های اجتماعی و متخصص اتوماسیون بازاریابی) که مدیریت ارتباط با مشتریان را در کانال‌های دیجیتال بر عهده دارند.
متخصصان توسعه (مانند مدیر محصول دیجیتال و طراح تجربه کاربری) که کانال‌های ارتباط با مشتری را طراحی می‌کنند و توسعه می‌دهند.
متخصصان تجزیه‌ و تحلیل ( مانند متخصص هوشمندی کسب‌وکار و دانشمند داده) که داده‌ها را برای درک خواسته و نیاز مشتری، گردآوری و تجزیه و تحلیل می‌کنند.
متخصصان انقلاب صنعتی چهارم (مانند مدیر مهندسی تولید مجازی و مهندس اتوماسیون و هوش مصنوعی) که در فرآیند ساخت محصولات جدید مشارکت دارند.
متخصصان شیوه‌های جدید و چابک کسب‌وکار (مانند مدیر توسعه نرم‌افزار به روش اسکرام) که از شیوه‌های نوآورانه برای بهبود کارایی و ایجاد تحول در فرهنگ سازمانی استفاده می‌کنند.

با گسترش شکاف مهارت دیجیتال، بسیاری از سازمان‌ها اذعان دارند که این شکاف، مانع اجرای برنامه‌های تحول دیجیتال آنها است و مزیت رقابتی زیادی را به دلیل کمبود مهارت‌های دیجیتال از دست داده‌اند.

بر اساس گزارش کاگنیزنت، ۹۴ درصد از رهبران فناوری معتقدند که شکاف مهارتی در حال ضربه زدن به تحول دیجیتال است. همچنین مطابق گزارش پی‌دبلیوسی در سال ۲۰۱۸، ۹۱ درصد از مدیران ارشد سازمان‌ها در مسیر تحول دیجیتال، نیاز به تقویت مهارت‌های نرم را در کارکنان سازمان خود احساس می‌کنند.

با رشد روزافزون اقتصاد دیجیتال، سازمان‌هایی که شکاف مهارت دیجیتال را پوشش می‌دهند، سایر سازمان‌ها را پشت سر خواهند گذاشت.

بر اساس پیمایش اکونومیست، بیشتر سازمان‌ها در مورد شکاف مهارت دیجیتال نگران هستند. تولیدکنندگان و مؤسسات مالی، بیشترین کمبود را در میان سازمان‌های مورد مطالعه احساس می‌کردند. امنیت و توسعه وب/ تلفن همراه در صدر شایستگی‌های دیجیتال مورد نیاز این سازمان‌ها هستند. مهم‌ترین شایستگی‌های دیجیتال مورد نیاز صنایع مختلف بر اساس این پیمایش و سه سال بعد، در نمودار ۱ آمده است.

نمودار۱. مهم‌ترین شایستگی‌های دیجیتال مورد نیاز صنایع مختلف

استعداد دیجیتال مورد نیاز در عصر دیجیتال، انعطاف‌پذیر، تطبیق‌پذیر، دارای مهارت‌های ترکیبی و علاقه‌مند به تغییر است و حتی خود می‌تواند عامل تغییر باشد. به جای تشویق افراد به کار در محیط جدا از هم و یا با همکاران خود، باید شرایطی را فراهم نمود تا گروهی از متخصصان از بخش‌های مختلف سازمان به طور مجازی یا فیزیکی به هم نزدیک شوند و با یکدیگر کار کنند. این رویکرد کمک می‌کند تا یک زبان کاری مشترک میان آنها به گونه‌ای که پاسخگوی نیازهای متغیر کسب‌وکار باشد ایجاد گردد.