مصاحبه با پایگاه خبری ایراسین (شبکه اطلاعات فولاد ایران)
مصاحبه خبری دکتر مهدی شامی زنجانی با پایگاه خبری ایراسین (شبکه اطلاعات فولاد ایران) در سه بخش و در سه روز متوالی در این پایگاه خبری منتشر شد.
متن مصاحبه را می‌توانید مطالعه فرمایید.
دکتر مهدی شامی زنجانی، مجری پروژه ملی تدوین نقشه‌راه تحول دیجیتال ایران (ایران دیجیتال) در گفتگو با خبرنگار ایراسین گفت: اینکه شرکت فولاد مبارکه اصفهان سفر دیجیتال خودش را آغاز کرده است باعث خوشحالی است. فقط امیدوارم در این مسیر بتواند با دیدگاه‌ها و بینش‌های درست، قدم‌های درستی را بردارد. چون موفقیت فولاد در این حوزه فقط برای خودش نیست و نشان دادن راه و بازکردن مسیری برای سایر شرکت‌های تولیدی و B2B است تا آنها هم بتوانند در این مسیر قدم بگذارند. لذا موفقیت فولاد می‌تواند آینده تحول دیجیتال در صنایع ایران را به طور جدی تحت تاثیر قرار دهد و برای این مجموعه آرزوی موفقیت و توفیق دارم.
بنیان‌گذار و دبیر جایزه ملی تحول دیجیتال در ادامه به ضرورت تحول دیجیتال برای شرکت‌های بزرگ صنعتی پرداخت و گفت: قطعاً شرکت‌های B2B (مدل تجارت به تجارت یا کسب‌وکارهایی که طرف معامله در آن یک کسب‌وکار دیگر است) هم به تحول دیجیتال نیاز دارند اما گاهی وقت‌ها ما تحول دیجیتال را فقط از زاویه دیجیتال‌سازی تجربه مشتریان خرد می‌بینیم و این باعث می‌شود فکر کنیم تحول دیجیتال برای صنایعی که با مشتریان و مصرف‌کننده روبرو نیستند، کاربرد ندارند. در صورتی که داستان تحول دیجیتال در این صنایع هم جدی شده است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در ادامه افزود: همین چند روز پیش مجله فوربس مطلبی منتشر کرده بود و در آن نوشته بود شرکت‌های B2B تازه از خواب بیدار شده‌اند و فهمیده‌اند برای مشتریان کسب و کار خودشان هم باید تجربه خوشایند در عصر دیجیتال به وجود بیاورند. اما دیجیتالی شدن فقط مشتری بیرونی نیست و ما مشتری های داخلی و درونی هم داریم که تحت عنوان کارکنان باید تجربه آنها هم دیجیتالی شود. لذا فرآیندها باید دیجیتالی شود، بیزینس مدل سازمان باید دیجیتالی شود و دیگر فرقی بین B2B و مدل B2C (تجارت به مصرف‌کننده) وجود ندارد.
این پژوهشگر تفکر و تحول در عصر دیجیتال در خاتمه گفت: درست است که شرکت‌های B2B در دنیا قدری با تاخیر به سمت دیجیتالی شدن پیش رفته‌اند اما این حرکت شروع شده و در سه چهار سال اخیر اقدامات جدی در این زمینه صورت گرفته است. البته ما صنایعی را داریم که زودتر به سمت دیجیتالی شدن رفته‌اند؛ مثلا در صنعت بانکداری و صنایع هایتک شاهد این بوده‌ایم که زودتر به این سمت رفته‌اند، اما این راهی است که دیر و زود باید به سمت آن حرکت کنیم.
دکتر مهدی شامی زنجانی مجری پروژه ملی تدوین نقشه‌راه تحول دیجیتال ایران (ایران دیجیتال) در گفتگو با خبرنگار ایراسین درباره ضرورت تحول دیجیتال در سطح ملی گفت: برای درک بهتر این ضرورت من شما را به گزارش هوآوی در سال ۲۰۱۸ ارجاع می‌دهم. در این گزارش آمده است که حدود ۱۵۶ کشور، راهبردها و برنامه‌های خودشان برای تحول دیجیتال را تدوین کرده‌اند که این عدد، عدد بسیار قابل ملاحظه و قابل تاملی است؛ چرا که شاید ۵ الی ۶ سال باشد که کشورها درگیر مفهوم تحول دیجیتال شده اند و این سطح گسترده‌ای از پرداختن به تحول دیجیتال در جهان، نشان‌دهنده اهمیت آن برای دنیاست.
وی خاطر نشان کرد: شما در این گزارش انواع و اقسام کشورها را مشاهده می‌کنید. از کشورهایی مثل چین و آلمان که از سال ۲۰۱۶ برنامه خودشان را نوشته‌اند و یکی از مهمترین نکات این برنامه‌ها تمرکز روی دیجیتالی‌سازی صنعتشان یعنی ۴٫۰ Industry است تا کشورهایی مثل سوئد که خیلی جدی می‌خواهد رهبر تحول دیجیتال دنیا شود. از آن طرف کشورهای آفریقایی مثل کنیا که به دنبال این هستند عقب افتادگی‌های اقتصادیشان را با تمرکز بر روی دنیای دیجیتال برطرف کنند یا حتی جزیره کوچکی مثل موریس که ما در کتاب‌های تاریخیمان با آن آشنا شدیم؛ می‌خواهد تا سال ۲۰۳۰ به موریس دیجیتال تبدیل شود.
بنیان‌گذار و دبیر جایزه ملی تحول دیجیتال در ادامه افزود: البته در همسایگی خودمان هم کشور امارات را داریم که از سال ۲۰۱۵ یعنی ۵ سال پیش، برنامه امارات هوشمند خودش را نوشته و به دنبال این است که تجربه دیجیتال خوشایندی برای شهروندان خودش برای گرفتن سرویس‌ها و خدمات دولتی به وجود بیاورد. لذا همه این‌ها را گفتم تا بگویم از آسیا تا آفریقا و اروپا و آمریکا همه دنبال این موضوع هستند؛ از کشورهای توسعه یافته تا کشورهای درحال توسعه چون همه مزیت رقابتی آن را فهمیده‌اند و قدرت ملی کشورها در گرو این فناوری است و به کمک آن می‌توانند اقتصاد قوی‌تر و حکمرانی بهتری داشته باشند.
مجری پروژه ملی ایران دیجیتال در مورد برنامه کشور خودمان هم گفت: نقشه‌راه تحول دیجیتال ایران یا به عبارتی ایران دیجیتال به کارفرمایی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، توسط دانشگاه تهران در فاصله بین سال های ۹۷ تا ۹۸ به نگارش در آمده است که این برنامه بعد از تایید در وزارت‌خانه، در حال حاضر در شورای عالی فضای مجازی است تا درمورد آن تصمیم‌گیری شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران به الگو برداری از کشورهای دیگر در زمینه تحول دیجیتال پرداخت و گفت: نکته‌ای که در تحول ملی دیجیتال باید به آن توجه کرد؛ مسائل و ظرفیت‌هایی است که در یک کشور وجود دارد و به نظر من مطالعات الگوبرداری اگر فقط بخواهد به شکل تقلیدی باشد می‌تواند در این مسیر به یک دام تبدیل شود، اما اگر مطالعات الگوبرداری را بخواهیم برای مطالعه تجربیات دیگران و استفاده از آن تجارب در بوم خودمان در نظر بگیریم می‌تواند به برگ برنده ما تبدیل شود. کاری که ما در نقشه‌راه ایران دیجیتال انجام دادیم و اسناد دیجیتال نزدیک به ۳۰ کشور را بررسی کردیم اما نهایتا روی مسائل ایران تکیه کردیم و گفتیم تحول دیجیتال در صورتی محقق شده است که مسائل کشور حل شده باشد.
این پژوهشگر تفکر و تحول در عصر دیجیتال در خاتمه به مسائل اساسی کشور پرداخت و افزود: ما در بررسی‌هایی که برای نقشه‌راه تحول دیجیتال ایران انجام دادیم؛ ۱۰ مسئله اساسی و کلان ایران را شناسایی کردیم و بین آنها به ۳ مسئله که منشا سایر مشکلات بودند رسیدیم. این سه مسئله عبارتند از ناکارامدی عملکرد، فساد اداری و ناهنجاری‌های اقتصادی به ویژه عدم شفافیت لذا ما این‌ها را مبنا قرار دادیم. چون اگر ما بخواهیم همان کاری را بکنیم که چین، آلمان، امارات یا کنیا انجام دادند باید ما هم همان وضعیت آنها را تجربه کنیم، همان ظرفیت‌ها و مشکلات آنها را داشته باشیم که این‌گونه نیست. لذا بسیار اهمیت دارد که ما بسته به بوم یک کشور در این زمینه عمل کنیم و تصمیم بگیریم. چون یک سایز لباس نمی‌تواند بر تن همه بنشیند!
دکتر مهدی شامی زنجانی مجری پروژه ملی تدوین نقشه‌راه تحول دیجیتال ایران (ایران دیجیتال) در گفتگو با خبرنگار ایراسین گفت: در خصوص اینکه آیا بنگاه‌های دولتی و خصوصی ضرورت پیوستن به انقلاب چهارم یا تحول دیجیتال را درک کرده‌اند باید بگویم ما در این زمینه مشکلات جدی داریم. بررسی‌های ما در برگزاری ۴ دوره ارزیابی ملی تحول دیجیتال که توسط دانشگاه تهران انجام شد نشان می‌دهد بزرگترین کمبود و نقطه ضعف ما در حوزه تحول دیجیتال، در راس سازمان تفکر دیجیتال مدیران و در بدنه سازمان دانش و مهارت دیجیتالی شدن است.
بنیان‌گذار و دبیر جایزه ملی تحول دیجیتال در ادامه افزود: زمانی که ما تفکر دیجیتال پیدا نکنیم، در این عصر به دنبال راه‌حل‌های دیجیتال برای مسائلمان نخواهیم رفت و ممکن است دیر به این نتیجه برسیم که تحول دیجیتال می‌تواند خیلی از مسائل ما را حل کند و به طبع آن موقعیت خودمان را از دست خواهیم داد و نمی‌توانیم خودمان را از ورطه‌ای که در آن گرفتار شده‌ایم نجات دهیم. لذا من به‌طور جدی اعتقاد دارم که ما نیازمند فهم بیشتر، دقیق‌تر و عمیق‌تر تحول دیجیتال هستیم و باید بدانیم که داستان این تحول خیلی جدی است. گاهی‌وقت‌ها ضرب‌المثلی که در این زمینه به کار می‌برند می‌تواند به ما کمک کند. این ضرب‌المثل داستان گوزنی است که در جاده نور بالا به چشمانش انداخته می‌شود. زیرا وقتی نور بالا به چشم گوزن بخورد می‌بیند که مثلا یک کامیون به سمت او می‌آید اما قدرت عکس‌العمل درست و به‌موقع از او گرفته می‌شود و خیلی وقت‌ها تلف می‌شود. بعضی از سازمان‌های ما الان شبیه آن گوزن هستند. می‌بینند که فناوری‌های جدید چه تحولاتی را به وجود آورده است اما نمی‌توانند واکنش مناسب نشان بدهند و متاسفانه سرنوشتشان هم مشخص خواهد بود.
شامی زنجانی در مورد پیش نیازهای رسیدن به تحول دیجیتال گفت: ما دو دسته قابلیت مهم برای تحول دیجیتال نیاز داریم که این قابلیت‌ها مانند دو بال به سازمان اجازه می‌دهد از دستاوردهای دنیای دیجیتال استفاده کند. یکی از آنها طبیعتا قابلیت‌های فناورانه است. میزانی که ما می‌توانیم فناوری‌ها را بشناسیم و از آنها استفاده کنیم و مجموعه از زیر ساخت‌ها، اپ‌ها، پلتفرم‌ها و… فناوری‌هایی هستند که وجودشان می‌تواند به سازمان این اجازه را بدهد که ارزش افزایی کند. اما قابلیت دوم و بال دیگر، قابلیت راهبری دیجیتال است که از جنس نرم و سافت است. خیلی جالب است که بررسی ما از ارزیابی ۴ دوره شرکت‌های ایرانی نشان می‌دهد میانگین بلوغ شرکت‌های ایرانی، در قابلیت‌های راهبردی، از قابلیت‌های فناورانه پایین‌تر است و معنی آن این است که ما به اندازه‌ای که فناوری داریم نمی‌توانیم از آن ارزش و منفعت خلق بکنیم.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در ادامه افزود: در قابلیت راهبری ما نیاز داریم که استراتژی مناسبی را در حوزه دیجیتال برای سازمان تدوین کنیم. اینکه بتوانیم حکمرانی دیجیتال انجام دهیم و این پدیده را جوری مدیریت کنیم که منافعش برای سازمان محقق شود. اینکه بتوانیم مدیریت مهارت‌ها و استعدادهای دیجیتال را انجام دهیم.
وی خاطر نشان کرد: یکی از نکات مهم تحول دیجیتال بازمهارت آموزی سازمان است، زیرا سازمان ما افرادی دارد که مهارت‌های آنها برای این عصر مناسب نیست؛ پس ما نیازمند این هستیم که با آموزش‌های جدید و نوین آنها را بیشتر با این عصر آشنا کنیم و آنها را به نقطه‌ای برسانیم که بتوانند مشارکت جدی در دیجیتالی شدن سازمان داشته باشند. از طرف دیگر باید به سمت جذب استعدادهای دیجیتال برویم. استعدادهایی در درون و حتی فراتر از صنعت؛ زیرا هیچ دیجیتالی شدنی به تنهایی امکان پذیر نیست. باید از شرکت‌های آی تی کمک گرفت. باید از استارتاپ‌های حوزه دیجیتال کمک گرفت، در حوزه آموزش و پژوهش کمک گرفت تا بتوانیم سفر دیجیتال سازمان را تسهیل کنیم چون بدون نگاه اکوسیستمی این کار شدنی نیست.
این پژوهشگر تفکر و تحول در عصر دیجیتال در خاتمه گفت: رهبران دیجیتال کسانی هستند که با تفکر دیجیتالی که دارند می‌تواند منشاء اثرگذاری روی سازمان شوند و سازمان را به سمت دیجیتالی شدن راهبری و هدایت کنند. رهبران دیجیتال به بسته تفکر دیجیتال نیاز دارند که در آن انواع و اقسام تفکر وجود دارد؛ تفکر راهبردی، سیستمی، نقادانه، چابک، خلاق و… باید آنها این لنزها را روی چشمان خودشان قرار دهند و همان‌طور انتظار داریم رهبران دیجیتال ویژگی‌هایی مثل رویاپردازی، ریسک‌پذیری، شور و اشتیاق نسبت به نوآوری را در وجودشان نهادینه کرده باشند و قدرت مدیریت پروژه و طرح را به عنوان مهارت به خودشان افزوده باشند. لذا در مجموع رهبر دیجیتال کسی است که می‌تواند با بسته‌ای از مهارت‌ها، مسیر دیجیتالی شدن سازمان خودش را تسهیل کند.
برای مطالعه بخش‌های این مصاحبه کلیک کنید.
