شرکتهای نفت و گاز همیشه از فناوری، اعم از فیزیکی و کامپیوتری استفاده کردهاند، اما در پذیرش آخرین موج تحول دیجیتال، کندتر از شرکتهای دیگر صنایع بودهاند. بسیاری از آنها از نبود یک استراتژی دیجیتال یکپارچه، قابلیتهای مهم و برنامههای اقدام مشخص رنج میبرند.
انتظار میرود دیجیتال، مدلهای کسبوکار تثبیتشده را با تأثیر شدید بر دامنه فعالیتهای آنها و با امکان ظهور بازیگران جدید، متحول کند. این تحول، پویایی رقابتی اکوسیستمهای مربوطه را تغییر خواهد داد. هنگام کار با سازمانهای پیشرو، متوجه میشویم که شرکتها اغلب با پیچیدگی این تغییرات دست و پنجه نرم میکنند.
برای بهرهبرداری از مزایای دیجیتالیسازی، کاهش تهدیدات و بهرهبرداری از تحولات، شرکتها باید:
در بخشهای انرژی چون نفت و گاز و نیرو به دلیل عدم وجود ارتباط و همبستگی بین سازمانها، توسعه فناوری اطلاعات به صورت مستقل به پیش میرود. این امر اولاً باعث موازی کاریهای زیادی میشود و دوم اینکه به دلیل فقدان یکپارچگی در این فعالیتها، باعث میشود تحول دیجیتال واقعی که کل صنایع انرژی از آن منتفع شوند، رخ ندهد. این امر در کنار محافظهکاریهای امنیتی باعث میشود دادهها در درون سازمانها باقی مانده و نتوان تحلیلهای جامع فراسازمانی از آنها به دست آورد.
در ادامه کاربردهای تحول دیجیتال در صنعت نفت و گاز معرفی میگردد.
بخش نفت و گاز سابقهای نسبتاً طولانی در استفاده از فناوریهای دیجیتال به ویژه در صنایع بالادستی دارد و همچنان پتانسیل خوبی برای دیجیتالسازی و بهبود عملیاتها دارد. استفاده سراسری از فناوریهای دیجیتال موجود میتواند هزینهها را بین ۱۰ تا ۲۰ درصد کاهش دهد. با استفاده از فناوریهای موجود و فناوریهای در حال ظهور میتوان ذخایر قابل استحصال نفت و گاز را تا پنج درصد افزایش داد.
شرکتهای نفت و گاز، بهویژه مؤسسات بزرگ، دادههای زیادی تولید میکنند. مقدار قابل توجهی از این دادهها در مناطق جغرافیایی مختلف، خطوط کسبوکاری و واحدهای تک عملیاتی به صورت سیلویی قرار دارند.
با ادغام چنین دادههای متنوعی (با استفاده از فناوری ابری، استانداردهای داده، سرورها و غیره)، تجزیه و تحلیل و تجسم دادهها (با استفاده از یادگیری ماشین، ابزارهای پوشیدنی و تجزیه و تحلیل کلانداده)، شرکتهای نفت و گازی میتوانند کارایی عملیاتی را افزایش دهند، مناطق بهتری را برای حفاری شناسایی کنند، نگهداری داراییها را بهبود بخشند، زمان توقف برنامهریزی نشده را کاهش دهند و فعالیتهای تولیدی را بهینهسازی کنند.
با توجه به ماهیت داراییمحور اینترنت اشیا، شرکتهای نفت و گاز باید داراییهای اصلی خود از جمله مخازن ذخیرهسازی، خطوط لوله، دکلها، تأسیسات و پلتفرمها را مدرنسازی کنند.
مدیریت دارایی هوشمند نیازمند اتصال تجهیزات اساسی و داراییهای میدانی با سنسور هوشمند و فرستندههای داده به پلتفرم اینترنت اشیا است. چتباتهای هوش مصنوعی میتوانند هشدارها و بینشهای بیدرنگ درباره عملیات و فرآیندها برای پاسخ به شرایط میدانی، نظارت بر عملیات میدانی از راه دور و بهینهسازی راندمان تولید، زمان کار، استفاده از تجهیزات و برنامهریزی نگهداری و تعمیرات ایجاد کنند.
علاوه بر این، توسعه دوقلوهای دیجیتال میتواند عملکرد داراییهای نفت و گاز را بهبود بخشد و ارزش کسبوکاری ارائه دهد. یک دوقلوی دیجیتال به عنوان همتای دیجیتال بلادرنگ یک شی یا فرآیند فیزیکی عمل میکند. آنها به بازیگران صنعت نفت و گاز کمک میکنند تا سیستمهای داخلی، اکوسیستمهای خارجی و فعالیتهای انسانی را یکپارچه کنند و هزینههای نگهداری دارایی را کاهش دهند.
با ترکیب هوش مصنوعی، یادگیری ماشینی، تجزیه و تحلیل کلاندادهها، واقعیت افزوده و پلتفرمهای اینترنت اشیا (پوشیدنیها و تجهیزات پوشیدنی هوشمند)، شرکتهای نفت و گازی میتوانند علائم بالقوه کشنده در کارخانه، مانند سطح گازهای خطرناک و ورود غیرمجاز پرسنل را کنترل کنند. در نتیجه، چتباتهای هوش مصنوعی میتوانند در صورت وجود شرایط بالقوه تهدیدآمیز و ناامن و شرایط اضطراری سلامت، هشدارهای آنی صادر کنند.
اینترنت اشیا و هوش مصنوعی میتوانند با شناسایی، عیبیابی و حل مشکلات، کارایی عملیاتی را افزایش دهند، بنابراین تکنسین تنها در صورت نیاز در محل اعزام میشود.
با ادغام هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، فناوریهای هوشمند ردیابی، پلتفرمهای مبتنی بر ابر و تجزیه و تحلیل کلاندادهها با اپلیکیشنهای برنامهریزی منابع سازمانی، شرکتهای نفت و گازی میتوانند تعاملات تامینکننده، لجستیک و انبارداری را تقویت کنند.
علاوه بر این، دستگاههای اینترنت اشیا هوشمند میتوانند دادههای خودرو را در ناوگان تحویل، از جمله عملکرد ماشین، موجودی سوخت و مصرف سوخت، نظارت کنند و انتقال دهند. چنین تحلیلی میتواند برای برنامهریزی به موقع نگهداری و تعمیرات خودرو و جلوگیری از خرابی تجهیزات استفاده شود.
منابع
Digital Transformation in the Oil and Gas Industry | BCG
Digital Transformation Use Case in the Oil and Gas Industry | Acuvate
[۱] ERP
مراحل بلوغ صنعت ۴٫۰ (انقلاب صنعتی چهارم)
اقتصاد دیجیتال (Digital Economy) چیست؟
نگاهی اجمالی به انقلاب صنعتی پنجم