ابتکارات دانشگاه‌های منتخب در زمینه زیرساخت فیزیکی
با بین‌المللی‌شدن دانشگاه‌ها، استفاده از فناوری‌های مختلف مانند واقعیت مجازی، به یک عامل مهم برای ارتقاء آموزش از راه دور تبدیل می‌شوند. مدرسه کسب‌وکار دانشگاه استنفورد به دوره حرفه‌ای بر مبنای واقعیت مجازی می‌پردازد و دانشکده حقوق دانشگاه بریتیش کلمبیا با استفاده از چت واقعیت مجازی از این فناوری در سخنرانی‌ها لذت می‌برند. این نرم‌افزار فضای چت آنلاین مجازی را فراهم می‌کند که در آن دانشجویان با یک هدست واقعیت مجازی می‌توانند با سخنران و سایر دانشجویان ارتباط برقرار نمایند.
یکی از بارزترین مزایای واقعیت مجازی، تبدیل سخنرانی‌ها و صحبت‌ها به تجربیات یادگیری فراگیر است که به استادان این امکان را می‌دهد تا موضوع خود را به صورت واقعی و زنده نمایش دهند. برای مثال دانشجویان مهندسی عمران می‌توانند از واقعیت مجازی برای طراحی ساختمان‌ها استفاده نمایند، دانشجویان تاریخ می‌توانند ویرانه‌های روم را کشف کنند و دانشجویان فیزیک می‌توانند جهان را کشف کنند.
شکل ۱. تصویری از نرم‌افزارواقعیت مجازی برای دانشجویان حقوق جزا دانشگاه وست‌مینستر
دانشگاه وست‌مینستر انگلیس نیز برای دانشجویان رشته حقوق جزا خود فضای مجازی را در نظر گرفته است که با استفاده از واقعیت مجازی، دانشجویان دنبال سرنخ‌هایی برای ایجاد موردی مستدل برای قتل باشند. دانشجویان می‌توانند به جای خواندن صرف اظهارات شاهد، در صحنه جرم قدم بزنند و مطمئن شوند که آیا واقعا شاهد قادر به دیدن جرم بوده است. این موضوع یک تجربه بی‌نظیر درباره یک مبحث کاربردی را می‌دهد که به سختی قابل ارائه و نمایش است.
شرکت ارک‌ویرچوال نیز تجارب آموزش پزشکی با واقعیت مجازی را برای دانشگاه‌ها ارائه می‌دهد تا به دانشجویان در تمرینات جراحی کمک کند. آن‌ها قبل از انجام اقدامات پزشکی به صورت واقعی، آن اقدامات را در محیطی مجازی تجربه می‌کنند.
شکل ۲. نمایی از ابزار واقعیت مجازی شرکت آرک ویرچوال
دانشگاه ایالتی آریزونا آمریکا نیز پیشرو در فناوری دانشکده‌های هوشمند (پردیس هوشمند) بوده و راه‌حل‌های اینترنت اشیا اغلب مورد بحث قرار می‌گیرد. اگر چه این دانشگاه بیشتر به دلیل پیاده‌سازی اینترنت اشیا در استادیوم هوشمند سان‌دویل مورد توجه قرار گرفته است، باید توجه داشت که این دانشگاه به بیش از ۱۲۸ هزار دانلود از برنامه تلفن همراه خود رسیده است. در میان پروژه‌های دیگر، یکی از پروژه‌های کاربردی مفید دسترسی به نقشه‌های پارکینگ با کد رنگ است. دانشجویان و بازدیدکنندگان می‌توانند با استفاده از اطلاعات درلحظه و اینترنت اشیا و دادههای برنامه‌های تلفن همراه و وب، سفرهای خود را از قبل برنامه‌ریزی کنند. دانشگاه با استفاده از یک بستر اینترنت اشیا که اطلاعات را از سیستم‌های مختلف جذب می‌کند، به این راه حل می‌رسد. مسئولان فناوری این دانشگاه با یک ارائه‌دهنده جدید همکاری می‌کنند تا با استفاده از رابط‌های برنامه کاربردی باز و ارائه اطلاعات درون برنامه‌ای درباره مانده کارت غذای دانشجویی، میزان کالری وعده‌های غذایی و ساعات کار امکانات ناهار‌خوری ارائه دهد.
در یکی از قدیمی‌ترین کتابخانه‌های آلمان به نام کتابخانه دولتی باواریا در مونیخ نیز برای کمک به بیش از ۳۰۰۰ بازدیدکننده، اپلیکیشن راهبری بی‌اس‌بی برای راهبری داخلی توسعه داده‌اند. بیش از ۲۴۵ راهنمای دیجیتال در سالن‌های این کتابخانه نصب شده‌اند تا کاربران به ۹۰ نقطه جذاب و دیدنی در این دانشگاه دست یابند. در این شرایط بازدیدکنندگان به راحتی می‌توانند به کتاب‌ها، مجلات، منابع و گزارشات تاریخی دست یابند. همچنین تورهای بازدیدکننده محور و شناسایی عملکردهای مختلف در این نرم‌افزار فراهم است.
اگرچه ممکن است همه دانشگاه‌ها به اندازه این کتابخانه بزرگ نباشند، اما ردیابی دارایی‌های با ارزش داخلی و کمک به راهیابی اهمیت فراوانی دارد. راه‌حل مبتنی بر اینترنت اشیا و وجود سنسورهایی در فضاها با در اختیار داشتن اطلاعات به هنگام می‌تواند بازدیدکنندگان را به اتاق‌های کنفرانسی باز و کارکنان را به میزهای موجود در فضاهای کاری باز هدایت کند.
شکل ۳. نمایی از نرم‌افزار راهبری بی‌ا‌بی کتابخانه ایالتی آلمان
دانشگاه نبراسکا لینکلن در آمریکا یکی از دانشگاه‌هایی است که از فناوری اینترنت اشیا برای مقابله با مسائل مرتبط با گرمایش، تهویه هوا و کنترل دما و بهره‌وری انرژی استفاده می‌کند. این دانشگاه هزاران سنسور داخلی را برای جمع‌آوری اطلاعات نصب کرده و با استفاده از ایجاد الگوریتمی به تعیین زمان خرابی سیستم تهویه هوا و گرمایش می‌پردازد. این سیستم در حال حاضر باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های دانشگاه و جلوگیری از اتلاف انرژی می‌شود. پیش‌بینی می‌شود به ازای هر یک دلار صرف شده بابت استفاده از فناوری در خصوص بهره‌وری انرژی، ۵ دلار پس‌انداز و ذخیره می‌شود.
همچنین دانشگاه‌ها می‌توانند از اینترنت اشیا برای مدیریت نیروی‌کار و حفاظت از دارایی‌ها نیز از فناوری‌ها استفاده نمایند. برای مثال در یکی از آزمایشگاه‌های دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو، به مراقبت شبانه‌روزی در خصوص یکی از آزمایش‌های صورت گرفته در این آزمایشگاه نیاز بود. این دانشگاه به جای استخدام فردی تمام وقت برای کنترل میکروسکوپ‌ها به طور شبانه‌روزی و در ساعات مقرر، از پلتفرم اینترنت اشیا برای شرکت لوزانت به عنوان وسیله‌ای برای نظارت بر دارایی‌ها استفاده کرد تا در صورت وجود مشکل، هشدارها را برای کارمندان ارسال کند.
تیم فناوری اطلاعات دانشگاه دارتموث نیز از ابزارهای جمع‌آوری در لحظه داده‌ها برای اطلاع‌رسانی و طراحی‌ها استفاده می‌کند. این دانشگاه از طریق برنامه‌های تجزیه و تحلیل در لحظه می‌توانند معیارهایی از جمله میزان فرسودگی، میزان ثبت‌نام در دوره‌ها و عملکرد دانشجویان برای بازطراحی دوره‌ها بر اساس نیازهای دانشجویان است. مدیر یادگیری دیجیتال این دانشگاه بیان می‌کند که شفافیت داده راهی بهتر برای توسعه یادگیری دانشجویان در سطح دانشگاهی است.
دانشگاه مورسیا در اسپانیا نیز به صورت آزمایشی از چت‌بات متصل به هوش مصنوعی برای پاسخگویی به سؤالات دانشجویان در مورد دانشگاه و دوره‌های تحصیلی استفاده می‌کند. با راه‌اندازی این چت‌بات، مدیران دانشگاه دریافته‌اند که این چت‌بات قادر به پاسخگویی به بیش از ۳۸ هزار با دقت درستی ۹۱٪ است. این چت‌بات نه تنها قادر به پاسخگویی منظم و فوری به دانشجویان در خارج از ساعات اداری است، بلکه مسئولان دانشگاه همچنین دریافتند که چت‌بات انگیزه دانشجویان را افزایش می‌دهد. همه این مزایا بدون نیاز به تغییر ساختار کارکنان به دست آمد.
دانشگاه اولو در فنلاند نیز فضای بازی با نام محیط نوآوری تلوس[۱] را در اختیار دانشجویان در این دانشگاه قرار داده است که برای انجام کار مشترک، مطالعه و ارائه طراحی شده است. این فضاها که به ان تلوس می‌گویند، به سنسور اینترنت اشیا مجهز است و دادههای جمع‌آوری شده توسط این سنسورها را تجزیه و تحلیل کرده، تجسم داده‌ها را توسعه داده و از این ویژگی در آموزش استفاده می‌کند.
فضای تلوس شامل ظرفیت‌های متفاوتی مانند اتاق‌های جلسات، فضاهای باز، مطالعه و استراحت می‌باشد. هر فضای تلوس عملکرد اختصاصی خاص خود را دارد. به عنوان مثال، بعضی از اتاق‌ها فضاهای بسته‌ای هستند که برای جلسات و ملاقات‌ها می‌تواند رزرو و استفاده شود که مجهز به میز، صندلی، پروژکتور و بلندگو است. فضاهایی نیز برای رویدادهای بزرگتر (تا ۸۰ نفر) وجود دارد که دارای ویژگی‌های بیشتری چون استیجی کوچک و آشپزخانه کسب‌وکار برای تسهیل کارهای گروهی و مشترک یا فضاهای مجهز به کامپیوتر است. فضایی به نام نِست نیز وجود دارد که برای استراحت و فکر کردن تعبیه شده است و به همین دلیل میز و صندلی ندارد و صرفاً به صندلی‌های راحتی کیسه‌ای مجهز است.
کافه تلوس نیز با برخورداری از فضایی راحت برای نشستن، چای و قهوه ارائه می‌کند. همچنین فضاهای مکعبی کوچک و کمی وجود دارد که می‌تواند برای حدود ۴ نفر استفاده شود و دارای میزهای کوچک، تخته و حتی در برخی از مواقع نمایشگر هستند.
همچنین از سنسورهای اینترنت اشیا در محوطه تلوس برای اندازه‌گیری دما، رطوبت، کربن‌دی‌اکسید، حرکت و نور استفاده می‌شود. همچنین از دادههای جمع‌آوری شده توسط حسگرها می‌توان برای مطالعه رفتار افراد و بهبود فضاها استفاده کرد. برای مثال در اتاق اسپایر سه میز وجود دراد که یکی از آن‌ها به شکل مستطیل و نزدیک به دیوار پروژکتور است، دومی یک میز کوچک و سومی یک میز کوچک دایره‌ای دورتر از پروژکتور است. بعد از مدتی با تجمیع دادههای حسگرهای حرکتی مشاهده شد که استفاده از میز مستطیلی در این اتاق به مراتب بیشتر بوده است.
این موضوع می‌تواند یک تحلیل منطقی داشته باشد که کار کردن با لپ‌تاپ پشت میز مستطیلی راحت‌تر از میز دایره‌ای است، فضای بیشتری برای افراد ایجاد می‌کند و همچنین به دلیل نزدیکی به پروژکتور بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرد. همچنین استفاده بیشتر از میزهای نزدیک به درب ورودی می‌تواند نشانه تمایل افراد به ویژه گروه‌های کم تعداد برای انتخاب میزهای نزدیک به در ورودی باشد. بر اساس تحلیل این داده‌ها مشخص شد که پتانسیل استفاده از میزهای گرد کوچک و دنج کشف نشده است که این اطلاعات به طراحی فضاها کمک خواهد کرد.
[۱] Tellus Innovation Arena (Tellus)
مقالات مرتبط:
تحول دیجیتال در آموزش (قسمت اول)
پردیس دانشگاه دیجیتال؛ تعریف و ویژگی‌ها
