امروزه دانشگاهها در یک محیط پیچیده و بههم پیوسته جهانی که از طریق رویدادهای مجازی، موسسات غیرمتمرکز و اقتصاد اطلاعاتمحور روزبهروز دسترسپذیرتر میشود، قرار دارند. توانایی دانشگاه در استفاده از شهرت، رتبه و روابط خود، کلیدی برای جذب و حفظ دانشجویان، محققان، کارکنان و شرکای صنعت است و نحوه چگونگی تعامل و درک جوامع محلی، ملی و جهانی توانایی دانشگاه برای دستیابی به موفقیت را نشان میدهد.
رسالت آموزشی و پژوهشی یک دانشگاه در قرن حاضر، تعامل موثر هم ارتباط داخلی و موضوع حیاتیتر، ارتباط بیشتر با دنیا خارج میباشد که رشد پایدار را برای دانشگاه به همراه دارد. بنابراین با همه این تفاسیر و درک اهمیت اکوسیستمسازی و توسعه روابط، در ادامه به اقدامات دانشگاههای منتخب در این حوزه میپردازیم.
این دانشگاه برای ارائه راهحلهای راهبردی، به طور مرتب تجربههای جامعه دانشگاهی خود را در استفاده از ابزارها و فناوریها مدنظر قرار داده است. بنابراین رویکرد آنها در جهت پاسخگویی به نیازهای جمعیت در حال تغییر دانشگاه، استقبال از نوآوریهای فناورانه، طراحیهای مبتنی بر داده و بهبودهای قابل ملاحظه در خدمات میباشد.
از تلاشهای دانشگاه در این راستا میتوان به «ایجاد یک اکوسیستم دیجیتال منسجم جهت ارائه ابزارها و ظرفیتهای موردنیاز برای پشتیبانی از آموزش و پژوهش، فعالیتهای کسبوکاری و ارتباطات اساتید، دانشجویان، کارکنان و فارغالتحصیلان» اشاره کرد. این اقدام منجر به تشکیل گروههای کاری برای انجام بررسی و نظرسنجی از همه دانشجویان، اساتید و کارکنان در سراسر دانشگاه و در کلیه دانشکدهها شده است.
در ادامه خلاصهای از اهداف استراتژیک و اقدامات که دانشگاه جهت این ابتکار (ایجاد اکوسیستم دیجیتال) پیشنهاد نموده، ارائه میشود.
«تهیه فهرستی جامع از ابزارها و فناوریهای موجود با دستهبندی اساتید، کارکنان و دانشجویان»، «ایجاد یک محیط یادگیری یکپارچه و منجسم در سراسر دانشگاه»، ارزیابی و استانداردسازی ابزارها و پلتفرمهای همکاری از اقدامات کلیدی دانشگاه در این حوزه میباشد.
از اقدامات این حوزه میتوان به «ارزیابی سطوح شایستگی و انتظارات از فناوریهای دیجیتال در یادگیری دانشجویان»، «شناسایی اولویتهای آموزشی» و «پشتیبانی از دانشجویان و کارکنان جهت تسلط دیجیتال» اشاره کرد.
در این هدف استراتژیک، دانشگاه اقداماتی نظیر «توسعه یک برنامه استراتژیک درمورد اکوسیستم دیجیتال» و «تدوین و انتشار یک واژهنامه اصطلاحات ضروری برای موفقیت در اجرای اکوسیستم دیجیتال» را مدنظر دارد.
در راستای این هدف اقدام «وجود یک نماینده برای ابتکارات یادگیری دیجیتال در کمیته مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه» پیشنهاد شده است.
«تکمیل ابتکارات فناورانه مرتبط با اکوسیستم دیجیتال (مواردی که از قبل تعریف شدهاند)» و «اجرایی نمودن ابتکارات جدید مرتبط با اکوسیستم دیجیتال» در این حوزه تعریف شدهاند.
«توسعه شخصیسازی مبتنی بر شخصیت افراد» رویکردی است که دانشگاه در این حوزه دارا میباشد.
ازمجموعه اهداف استراتژیک و اقدامات دانشگاه فلوریدای جنوبی چنین برداشت میشود که نگاه آنها در توسعه اکوسیستم دیجیتال چیزی فراتر از مجموعه اقدامات برنامه تحول دیجیتال نمیباشد و آن را بخشی جدا از آن نمیداند. از این منظر اگر همه اقدامات و ابتکارات دیجیتال حوزه دیجیتال به درستی انجام و اجرا شوند، توسعه یک اکوسیستم دیجیتال نیز محقق شده است.
دانشگاه ژنو در طرح اقدام دیجیتال خود ۶ برنامه کلیدی را معرفی میکند. «ایجاد یک جامعه دیجیتال» و «توسعه اکوسیستم باز برای نوآوری» از جمله برنامههایی میباشند که در توسعه اکوسیستم دیجیتال مدنظر هستند.
دانشگاه و جامعۀ آن که نماینده بخشی از یک اجتماع گستردهتر هستند، از طریق تحقیق، نوآوری و آموزش به جامعه خدمات ارائه میکنند. با توجه به نفوذ روزافزون فناوریهای دیجیتال در زندگی روزمره مردم و برای ارتقا کسبوکارها و سازمانها، دانشگاه هدف خود را توسعه تخصصهای دیجیتال برای خدمت به منطقه ژنو با دسترسی گستردهتر آموزش و اشتراک تخصص خود در امور دیجیتال قرار داده است.
دانشگاه در این بخش اقدامات زیر را مدنظر قرار داده است.
با توجه به اهمیت تحولات فعلی در توسعه هوش مصنوعی، دانشگاه بیش از پیش بر اهمیت تاثیر این فناوری بر رسالت و ماموریت خود و حتی بر جامعه تمرکز کرده است. بعضی پیشبینیها تغییرات اساسی در برخی مشاغل بطور مثال پزشکی یا ترجمه را نشان میدهد. بنابراین دانشگاه درنظر دارد تا یک گروه کاری میانرشتهای ایجاد کند تا در مورد فرصتها و تهدیدهای هوش مصنوعی برای دانشگاه و جامعه بررسیهای لازم را انجام دهد. این گروه وظیفه ارائه پیشنهادات لازم برای هوش مصنوعی هم به عنوان یک موضوع برای پژوهش و یاددهی و هم به عنوان ابزاری برای خدمت به جامعه دانشگاهی و جامعه شهری را به عهده دارد.
دنیای دیجیتال موضوعات حقوقی متعددی را مطرح میکند که بسیاری از حوزههای قانونی را تحت تاثیر قرار میدهد. به عنوان مثال، وضعیت حقوقی دادهها و حفاظت از آنها، به ویژه دادههای شخصی در اینجا مدنظر میباشد. بطور کلی تمامی چالشهای حقوقی ایجاد شده توسط پیشرفتهای فناوری دیجیتال، مخصوصاً چالشهای مرتبط با هوش مصنوعی توسط این مرکز پوشش داده میشود.
بیش از ۱۰۰ سال است که ژنو میزبان اکوسیستم سازمانهای بینالمللی میباشد که نقش مهمی در جهان دارند. این موسسات انبوهی از انواع اسناد، دادهها، گزارشهای جلسات، نامهها، عکسها و توافقنامهها را تولید میکنند که منابع مهمی برای محققانی هستند که خواهان کار بر روی حوزهها مرتبط میباشند. اما استفاده از این بایگانیها همچنان با محدودیت روبهرو است، به این دلیل که در بسیاری موارد دیجیتالی نیستند. بنابراین دسترسی و دوام آنها قابل اطمینان نمیباشد.
دیجیتالیکردن بایگانیهای بزرگ و استفاده مفید از دادههای بدست آمده برای محققان، فرایندی پیچیده است که نیاز به برنامهریزی دقیق و دانش کافی دارد. بنابریان دانشگاه ژنو قصد دارد دانش خود در این زمینه را توسعه دهد تا بتواند به توسعه این گنجینه ارزشمند کمک کند.
دانشگاه به دنبال ایجاد شرایط آموزشی جدیدی است که افراد تبعید شده، پناهنده و منزوی بتوانند به لطف فناوری دیجیتال از دورههای آموزشی دانشگاه ژنو در کشورهای خود، در تبعید و یا در اردوگاههای پناهندگان از آنها بهرهمند شوند. این اقدام بشردوستانه بصورت نوآورانه جهت پاسخ به نیازهای آموزشی افراد در مناطق محروم، دور افتاده و یا در اردوگاههای پناهندگان، انجام میشود.
دانشگاه در فناوری دیجیتال و موضوعات مرتبط، هم در دانشکدهها و هم در خدمات اداری، تخصص قابل توجهی دارد. به همین ترتیب نیز اکوسیستم ژنو میزبان بازیگران متعددی در موضوعات دیجیتال، از جمله سازمانها، نمایندگان سیاسی، اعضای مدیریتی، اساتید، سازمانهای بینالمللی، انجمنها و غیره میباشد.
بنابراین دانشگاه در نظر دارد تا جلسات میان مخاطبان مختلف را در مورد موضوعات دیجیتال بهصورت منظم برگزار کند. هدف این رویدادها که برای عموم آزاد است، آگاهی جامعه دانشگاهی و عموم مردم در مورد آخرین پیشرفتهای دیجیتال و تاثیر آنها بر جامعه است. این جلسات که توسط متخصصان ارائه میشوند، به موضوعی در ارتباط با فناوری دیجیتال به روشی دسترسپذیر و رایج میپردازد و همچنین بحثهای باز را به دنبال خواهد داشت.
نوآوری به محیطی مناسب برای تفکر، اشتراک ایدهها و کارهای مشارکتی نیاز دارد. دانشگاه با توجه به اهمیت ویژهای که برای نوآوری قائل است و با تاکید به توسعه اکوسیستم نوآوری مبتنی بر همکاری با شرکای راهبردی، به دنبال ساخت مرکز نوآوری میباشد.
در ادامه اقدامات دانشگاه در این راستا ذکر شده است.
به منظور مدیریت بهتر همکاری با شرکای محلی، دانشگاه قصد دارد که یک مرکز نوآوری دیجیتال ایجاد کند. این اقدام، هماهنگی و ابتکاراتی که از قبل در حال توسعه بودهاند مانند ایجاد کارگاههای نوآوری برای دانشجویان و اساتید و یا شتابدهی علوم و خدمات دیجیتالِ پروژههای محققان، مدیران فناوری اطلاعات و دانشجویان جهت طراحی، آزمایش و توسعه خدمات جدید را مدیریت میکند. همچنین این مرکز به دنبال همکاری با سایر مراکز نوآوری دانشگاهها میباشد.
دانشگاه ژنو به دنبال افزایش همکاریها با چند دانشگاه دیگر است که هدف این همکاری، تسهیل و تشویق تعاملات در زمینههای آموزشی، ادامه تحصیل، پژوهشهای کاربردی و ارائه خدمات مرتبط با تحول دیجیتال میباشد. این همکاری منجر به فعالیتهای مشترک پیرامون نوآوری دیجیتال خواهد شد که از مهارتهای همه موسسات استفاده میشود. این توافقنامه همکاری، امکان دسترسی به دورههای کارآموزی، سازماندهی رویدادهای رایج دیجیتال، همکاری با دانشجویان و ارائه دیپلم کاری و همچنین همکاری در پروژههای پژوهشی محلی، ملی و بینالمللی را فراهم میسازد.
هدف از همکاری علمی با این مرکز این است که دانشجویان و محققان بتوانند در شبکه این مرکز فعالیت داشته باشند، از دانش آنها استفاده کنند و از تجربه این مرکز و سازمانهای شریک در زمینه پروژههای پژوهشی که اغلب توسط طرفهای خصوصی تامین میشوند، بهرهمند شوند.
دانشگاه کالیفرنیای جنوبی همانطور که در برنامه استراتژی خود عنوان میکند به دنبال توسعه ارتباطات، فرهنگ و مشارکت بیشتر ذینفعان خود میباشد. در اینجا تمرکز دانشگاه در «حوزههای راهبردی مشارکت ذینفعان برای تقویت و پرورش فرهنگ اشتراک اطلاعات»، «پیشبرد استراتژی جهت حمایت از مدیریت عملکرد و توسعه کارکنان» و همچنین «تهیه برنامههایی در جهت ارتقا ارزشها و فرهنگ کار مثبت» میباشد.
برنامه جامع ارتباطات، طرح تعامل ذینفعان، استراتژی مدیریت روابط کسبوکار، دفتر مدیریت تغییر سازمانی، پلتفرم و برنامه درسی آکادمیک و استراتژی فرهنگ در اهداف اولیه دانشگاه قرار دارد. همچنین سیستم مدیریت محتوای ارتباطی، انجمنهای عملی، خدمات مشاوره ارتباطات، توسعه رهبری و برنامه توسعه مهارتهای فنی، چشمانداز آینده دانشگاه را شامل میشوند.
میتوان گفت در اینجا رویکرد دانشگاه توسعه ارتباطات داخلی (اکوسیستم داخلی) برای بهرهبرداری و ایجاد ارزش از روابط میان ذینفعان داخلی میباشد.
دانشگاه وسترنسیتی چند هدف کلیدی را در برنامه استراتژی دیجیتال خود عنوان میکند. یکی از این اهداف کلیدی بهبود تعامل و مشارکت دانشگاه میباشد. در اینجا سعی بر آن است که برای ارائه فرصتها برای یادگیرندهها، فناوری اطلاعات، خدمات دیجیتال، تحلیل هوشمند و مدیریت روابط با کیفیت بالا را از طریق شرکای فناوری ارتقا دهند. به همین منظور اقدامات کلیدی ذیل انجام میپذیرد:
توسعه یک سامانه بالغ مدیریت ارتباط با مشتری
ایجاد یک دید ۳۶۰ درجه از روابط داخلی و خارجی با ذینفعان که از نقاط تماس مختلف، دید واحدی را فراهم آورد الزامی است. این مورد به استفاده از پلتفرمهای مدیریت ارتباط و تکنیکهای پیشرفته نیاز دارد.
تدوین یک استراتژی موثر برای ارتباطات
توسعه یک استراتژی موثر برای ارائه ارتباطات صحیح از طریق کانالهایی که تاثیرگذاری بیشتری را فراهم میکنند مدنظر میباشد. نکته حائز اهمیت مشارکت مشتاقانه ذینفعان و تاکید بر رسانههای اجتماعی میباشد.
ایجاد مشارکتهای هوشمندانه
فرصتهای همکاری با بخش آموزش عالی، کسبوکار، دولت و سایر سازمانهای خارجی باید شناسایی شوند تا بتوان خدمات فناورانه پیشرویی را بطور مشترک ارائه کرد که با اقدام جداگانه نمیتوان به آنها دست یافت. همچنین برای تقویت فعالیتهای یادگیری و پژوهشی، برقراری ارتباط قوی با صنعت توصیه شده است.
جلب مشارکت کارکنان فناوری اطلاعات
تشویق کارکنان خدمات دیجیتال و فناوری اطلاعات به شرکت در فرصتهای تعاملی با دانشجویان و اجتماعات گسترده در اینجا مدنظر میباشد.
تمرکز بر استعدادها
استفاده از دانشجویان و کارکنان بااستعداد برای پیشبرد فناوری و شکلدهی به آینده دیجیتال دانشگاه از طریق برنامههای کارآموزی و همچنین مشارکت دانشجویان در ساختار حکمرانی فناوری اطلاعات، از جمله اقدامات دانشگاه در این حوزه میباشد.
دانشگاه پلیموث در سند استراتژی دیجیتال خود به اهداف کلیدی دانشگاه اشاره میکند که پرورش ظهور و بروز دیجیتال یکی از این اهداف مهم میباشد. منظور از این هدف حفظ یک شخصیت دیجیتال سازگار، یکپارچه، پایدار و فعال برای دانشگاه میباشد. سرمایهگذاری و بهرهبرداری از ظهور و بروز دیجیتال، در داخل و خارج، که انعکاسی واقعی از دانشگاه، ارتقا اعتبار دانشگاه و نیز همکاری بیشتر دانشجویان، محققان و کسبوکارها با دانشگاه را به همراه داشته باشد، از جمله اقدامات این حوزه است.
همچنین استفاده از فناوریهای نوظهور برای توسعه فرصتهای جدید کسبوکاری در ارائه، پشتیبانی و آموزش ترکیبی و باز کردن مسیرهای جایگزین برای آموزش و یادگیری از اقدامات مهم دانشگاه جهت تحقق این هدف میباشد. تشویق کارکنان به استفاده از فناوری به عنوان ابزاری برای تقویت و حفظ مشارکت، با افراد در داخل و خارج از کشور نیز، در این هدف مدنظر است.
دانشگاه آدلاید در سند استراتژی فناوری، برای ساخت آینده دیجیتال خود از چند ستون نام میبرد. «مدیریت روابط و تعامل با جوامع» یکی از این ستونها میباشد. دانشگاه آدلاید به هریک از دانشجویان، چه دانشجویان فعلی، چه فارغالتحصیلان و چه کسانی که به عنوان یادگیرندگان مادامالعمر به دانشگاه برمیگردند، یک نگاه جامع دادهمحور دارد. توانایی مدیریت ارتباط برای دانشگاه این امکان را فراهم میآورد که از دانشجویان کنونی و آینده، کارکنان حرفهای و دانشگاهی، محققان، شرکای صنعت، فارغالتحصیلان و حامیان دانشگاه حمایت کند.
همچنین امکان پشتیبانی برنامه مدیریت روابط داخلی و خارجی دانشگاه از مشارکت، تعاملات پژوهشی، خدمات صنعت و همکاریهای آینده نیز فراهم میشود. از طرفی دانشگاه تلاش میکند که از دانش خود در راستای ارتباط جامعه دانشگاهیشان با فارغالتحصیلان بینالمللی استفاده کرده و در آینده فارغ از نقش خود در سطح جهان، فقط در آن سهیم باشد (بخشی از جامعه جهانی باشد).
هدف این ستون مدیریت ارتباط مناسب برای صنعت و ذینفعان خارجی در دانشگاه میباشد. در این حوزه رویکرد دانشگاه توسعه روابط داخلی، محلی، ملی و بینالمللی در طیف وسیعی از گروهها از جمله دانشجویان، محققان، کارمندان و ذینفعان خارجی است که امکان ارتباطات شخصیتر، موثر و هماهنگتر، بازاریابی، جذب و سایر فعالیتها را فراهم سازد.
موارد بالا از جمله اقدامات دانشگاه در این حوزه کلیدی میباشند. همچنین دانشگاه به دنبال جمعآوری اطلاعات و بینشهای در دسترس، قابل جستجو و مرتبط در سطح فردی و گروهی است تا بتوانند نیازهای دانشجویان، پژوهشگران و سایر ذینفعان داخلی و خارجی را بهتر پیشبینی کنند. از طرفی دادهها از منابع خارجی مانند لینکدین با دادههای دانشگاه ترکیب میشوند تا منبع غنیتری از اطلاعات فراهم شود. بینشها در مورد جامعه استعدادی، شرکتهای وابسته، داوطلبان و حامیان به دانشگاه در شناسایی نقاط قوت برای دستیابی بهتر به اهداف کمک خواهد کرد.
دانشگاه یورک به طور مستقیم به ایجاد اکوسیستم در برنامه استراتژیک خود اشاره نمیکند اما در ایجاد زیرساختهای جدید و مطابق با ترندهای روز از جمله زیرساخت ابری و نرمافزار به عنوان سرویس (SaaS)، به دنبال برقراری ارتباط با شرکای کلیدی و تامینکنندگان قدرتمند فناوری هستند. همین قدم دانشگاه به سوی تامینکنندگان فناوری و ایجاد ارزش مشترک بخشی مهمی از ساخت اکوسیستم را نشان میدهد. همچنین هدف دانشگاه در اینجا انتخاب تامینکنندگانی است که از رویکردهای استانداردمحور استفاده کرده و تامینکنندگان فعلی را ترغیب به استفاده از معماریهای بازتر کنند. از طرفی همکاری مداوم با تامینکنندگان جهت ارتقا مداوم سیستمهای فناوری اطلاعات اقدام دیگر دانشگاه در این راستا میباشد.
دانشگاه لینکلن در استراتژی دیجیتال خود ۵ حوزه را معرفی میکند که اقدامات خود را ذیل آن حوزهها انجام میدهد. «ایجاد جوامع دیجیتال» یکی از این حوزههای کلیدی میباشد که در اینجا اشتراک دانش برای اطمینان از اینکه همه میتوانند از تخصص در حال توسعه در دانشگاه بهرهمند شوند، اهمیت دارد. ایجاد یک دانشگاه باز و منعطف که از همکاری و کار مشترک در رشتههای مختلف و بدون توجه به مرزها، پشتیبانی کرده و دارایی و دانش موجود را برای ارتقا آموزش بهصورت دیجیتالی استفاده میکند، رویکرد این حوزه استراتژیک میباشد.
اهداف دانشگاه در این حوزه، تشویق کارکنان و دانشجویان برای به اشتراک گذاشتن دانش، روش و دستاوردهای خود به نفع دانشگاه و جامعه بزرگتر و همچنین مشارکت مشتاقانه کارکنان و دانشجویان در جوامع عملی که الهامبخش و توانمندساز هستند، میباشد.
همچنین با توجه به اینکه در سند استراتژی دانشگاه لینکلن، از شرکای قوی و مشارکتهای کارکنان به عنوان یک اصل نام برده شده است، میتوان گفت که دانشگاه به دنبال استفاده از فرصتهای محلی و منطقهای است که بتواند نقش بنیادین خود را در سراسر منطقه به خوبی ایفا کند. ایجاد محیطی برای فارغالتحصیلان که بعد از زمان تحصیل بتوانند در مشاغلی در همان منطقه مشغول به کار شوند و حتی حمایت از کسبوکارهای نوپا، از اهداف دانشگاه در این حوزه میباشد.
تشویق کارکنان به جابجایی داخل دانشگاه و حتی تبادل با بخش صنعت، دانشگاه را جهت اطلاع از به روز بودن آموزش و پژوهش آنها مطلع میکند. ایجاد یک نقش مهمتر در زندگی ذینفعان، تقویت روابط با صنعت و شرکای پیشرو و همچنین تشویق کارکنان ارشد برای تعامل با حداقل یک سازمان محلی، از رسالتهای دانشگاه در این حوزه میباشد. در عین حال دانشگاه با رشد همکاریهای صنعتی بینالمللی، فرصتهای جدیدی برای مشارکت دانشجویان و پژوهشگران بوجود میآورد.
از جمله معیارهای موفقیت دانشگاه برای رسیدن به اهداف این حوزه میباشد.
یکی از تمهای استراتژیک برنامه دیجیتال دانشگاه اولستر، اکوسیستم (شبکهسازی) میباشد که هدف آن توسعه همکاریهای بیرونی و تجربه دانشآموختگی این دانشگاه است. ایجاد همکاریهای استراتژیک و استفاده از منابع خارج از دانشگاه برای تسریع توانایی در ارائه راهکارها از جمله اقدامات استراتژیک دانشگاه در این حوزه میباشد.
پشتیبانی از دفتر توسعه و ارتباط با فارغالتحصیلان برای ایجاد شبکههای دیجیتالی برای کارکنان و دانشجویان در دانشگاه اولستر، در تسهیل ارتباط میان فارغاتحصیلان و کارکنان جهت اشتراک تجربههای خود و همچنین افزایش کمکهای مالی و مربیگری تاثیرگذار است.
ویژگیهای این تم استراتژیک در ادامه ذکر شدهاند:
این تم استراتژیک یک تجربه خوشایند برای دانشجویان و کارکنان دانشگاه ایجاد میکند که دسترسی به منابع دیجیتال را آسان میکند، توسعه مهارتهای نرم از طریق مشارکت برای آمادهسازی دانشجویان جهت شغلهای آینده را به همراه دارد و همچنین امکان دسترسی راحتتر به رویدادها و جمعآوری کمکهای مالی را برای فارغالتحصیلان فراهم میسازد.
اکوسیستم بانکداری دیجیتال چیست؟
استراتژی های حضور در اکوسیستم های دیجیتال