چالش ها و راهکارهای پیاده سازی بانکداری هوشمند

تحول دیجیتال سیستم بانکی را متحول کرده است. با دیجیتالی شدن خدمات بانکی، نقش شعب بانک ها نیز در حال تغییر است. در یک بازار به شدت رقابتی و در حال تغییر، بانک ها به دنبال راه های نوآورانه برای بهینه‌سازی عملکرد خود، کنترل ریسک های ناسازگار و بهبود رضایت مشتریان هستند. در همین راستا، با رونق فناوری ارتباطات سیار و برنامه های کاربردی اینترنتی، بانک های هوشمند پدید آمدند تا قابلیت های خدمات آفلاین را بهبود بخشند و تجربه کاربر را ارتقا دهند. این بازیگران جدید با ساده کردن فرآیند افتتاح حساب و خدمات شخصی سازی شده و شبانه روزی به دنبال کسب مزیت رقابتی هستند. در حالی‌که چالش های پیش روی بانک های هوشمند در زمینه‌ی امنیت، ریسک و عملیات قابل چشم پوشی نیست، ما اکنون سعی برآن داریم تا ضمن پرداختن به چالش های موجود در این حوزه، راه حل هایی را برای غلبه بر چالش ها و تقویت امنیت بانک‌های هوشمند ارائه دهیم.

چالش های پیاده‎ سازی بانکداری هوشمند

امنیت

۱- تهدیدات سایبری که بانک ها را مورد هدف قرار می دهند به طور مداوم در حال افزایش هستند. بانک ها به طور متوسط ۷۰۰ بار در هفته در سال ۲۰۲۰ مورد حمله قرار گرفتند. چالش های خاص بانک های هوشمند که آسیب پذیری سایبری را افزایش می دهد شامل موارد زیر می باشد:

• پذیرش فزاینده فناوری های نوین به دلیل تحولات دیجیتالی
• ایجاد مراکز داده ترکیبی
• چالش های شبکه ابری
• افزایش استفاده از کانال های آنلاین و تلفن همراه برای رفع نیازهای بانکی
• سرعت تکثیر دستگاه های اینترنت اشیاء
• امنیت سایبری مربوط به حریم خصوصی
• کمبود جهانی کارشناسان امنیت سایبری
• مخاطره سایبری مرتبط با کار از راه دور

۲- یکی دیگر از بزرگترین چالش هایی که بانک های هوشمند در زمینه ی امنیت با آن مواجه هستند، مسئله ی سرقت و سایر اشکال تهدید می باشد. در حالی که بیشتر بانک ها برای امنیت به نظارت تصویری شعب عمومی، دفاتر مرکزی، ساختمان های زیرساختی حیاتی و همچنین، ورودی ها، پارکینگ ها، پایانه های خودپرداز و غیره تکیه می کنند، در هنگام تحقیق و پیشگیری از جرم با نظارت سنتی با چالش های زیادی روبرو هستند. به عنوان مثال، شناسایی انسانی مظنونان در ویدئو می تواند دشوار و زمان بر باشد، به ویژه زمانی که ساعت ها فیلم برای بررسی حادثه و مشخص کردن مظنون وجود دارد.

چالش های عملیاتی

جایگزینی سیستم های اصلی، تغییر مدل های کسب وکار دیجیتال، بازطراحی روش های بازاریابی و بهینه سازی عملیات شعب در بانکداری همچنان دشوار است و می توان آن‌ها را به عنوان عوامل محدودکننده برای استقرار بانکداری هوشمند در نظر گرفت.

دستگاه های اینترنت اشیاء

تجهیزات متنوع هنگام استفاده از برنامه های بانکداری هوشمند با مشکلاتی روبرو می شوند. پروتکل های تجهیزات بانکی، نمایشگر، امنیتی، برق و سایر دستگاه های اینترنت اشیاء بسیار متفاوت است. یعنی هر سازنده از فرمت کدنویسی متفاوتی در دستگاه های اینترنت اشیاء استفاده می کند که می تواند چالشی برای پیاده سازی بانکداری هوشمند باشد. علاوه بر این، ادغام فناوری‌های اینترنت اشیا به سرمایه‌گذاری‌های مالی و فناوری قابل توجهی نیاز دارد.

پیچیدگی سیستم اینترنت اشیاء هم روی سخت افزار و هم بر روی نرم افزار تاثیر می گذارد. بخش اعظم پردازش اطلاعات در سیستم‌های اینترنت اشیاء از طریق پردازنده­ های خاص منظوره یا حتی عام منظوره صورت می­ گیرد؛ یکی از نقاط ضعف دستگاه های اینترنت اشیاء، نفوذ مهاجم یا تروجان سخت افزاری به سیستم در فرآیند طراحی تراشه یا پروسه­ ی ساخت آن است و این باعث نگرانی­ های جدي براي سیستم­ های پزشکی، هسته ­ای، بانکی و اقتصادی شده است.

جذب مشتری دیجیتال

امروزه، اینترنت یک کانال کلیدی برای بانک ها در جذب مشتری است. مؤسسات مالی برای درک بهتر مشتریان، کاهش خطرات و بهبود خدمات مشتری باید قابلیت های جذب مشتری آنلاین را توسعه دهند.

زیرساخت های فناوری

آینده خدمات مالی با فناوری های نوین تعریف می‌شود که نیازمند سرمایه گذاری های هنگفت می‌باشد. اینجاست که ایجاد زیرساخت های فناوری و به کارگیری استراتژی مناسب در انتخاب فناوری، به همان اندازه چالش برانگیز است که ارائه بهترین راه حل‌ها به مشتریان.

 هر زمان که از اینترنت استفاده می کنیم، در معرض خطر اختلال در فناوری و خدمات نیز هستیم. اگر اینترنت کند یا به طور کامل متوقف شود، عدم کارایی سیستم می‌تواند بر توانایی مشتریان در دسترسی به حساب‌هایشان تأثیر بگذارد. خرابی سیستم می تواند یک چالش باشد زیرا کاربران قادر به پرداخت یا انجام تراکنش نیستند. علاوه‌بر آن از کار افتادگی سیستم های فناوری اطلاعات می تواند هر سال ۱٫۵۵ میلیون دلار برای کسب و کارها هزینه داشته باشد.

سیاست ها و مقررات

بانک‌ها با عدم شفافیت در مورد مقررات به‌کار گیری فناوری های نوین مواجه هستند. در حال حاضر، هیچ مقرراتی برای نقل و انتقالات انجام شده با ارزهای دیجیتال و قراردادهای هوشمند وجود ندارد. تا زمانی که یک چارچوب قانونی مناسب ایجاد نشود، امکان استفاده از بلاک چین برای مؤسسات مالی چالش برانگیز خواهد بود.

علاوه‌بر این، قوانین اینترنت اشیاء نیز فقط به یک مرز جغرافیایی محدود نمی شوند. فقدان یک رویکرد واحد و جهانی در قبال قوانین اینترنت اشیاء، چالشی بالقوه در استفاده از این فناوری ایجاد می‌کند.

 استفاده تبعیض آمیز از داده ها، استفاده از داده ها به منظور اجرای قانون و مسئله ی مالکیت داده ها تنها سه نمونه از چالش های داده‌های بزرگ هستند که در بانکداری هوشمند باید بر آن‌ها فائق آمد.

راهکارهای پیاده‎ سازی بانکداری هوشمند

امنیت

• راه حل امنیتی شبکه کوانتوم، حفاظت فوق العاده مقیاس پذیری را در برابر حملات سایبری نسل پنجم بر روی شبکه، ابر، مرکز داده، دستگاه های اینترنت اشیا و کاربران راه دور ارائه می‌دهد. همانطور که بانک ها داده ها و لود کاری را به فضای ابری منتقل می‌کنند، باید اطمینان حاصل شود که دارایی ها و داده های ابری ایمن و مطابق با مقررات بین المللی هستند. دستیابی به این هدف مستلزم چندین اقدام است:
• مدیریت امنیت یکپارچه در ابرها و ایجاد یک مرکز داده در محل
• شناسایی و اصلاح بلادرنگ تنظیمات اشتباه
• ساده سازی و تضمین حاکمیت
• پیاده سازی سیستم احراز هویت چند عاملی که بتواند دو یا چند اعتبار ورود تعریف کند.

راهکارهای دیگر به منظور افزایش ایمنی سایبری در بانکداری هوشمند عبارتند از:

• آموزش های منظم نحوه ی تشخیص تهدیدات و خطرات سایبری به کارکنان
• استفاده ی صرف از دستگاه های تأیید شده توسط بانک و به روزرسانی رمز وای فای در شبکه ی خانگی توسط کارکنان از راه دور
• برنامه کنترل دسترسی ایمن به منظور تشخیص چهره و ورود و خروج راحت به سامانه های بانک هوشمند

در زمینه ی امنیت شعب فیزیکی بانک های هوشمند نیز راهکارهایی وجود دارد از جمله:

• مجهز کردن شعب به دوربین های تشخیص چهره و اخطار اولیه ورود غیرقانونی مجرمان که به صورت لحظه ای به پلتفرم شعبه ارسال و خدمات اضطراری فراخوان می‌شود.
• فهرست بندی ابرداده های ویدیویی با استفاده از نرم افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی و تکنیک های یادگیری عمیق به منظور جستجوی راحت‌تر و دقیق‌تر ویدیوها در شناسایی سارقان و مجرمان
• نظارت پیشرفته دستگاه های خودپرداز با استفاده از هوش مصنوعی برای تشخیص چهره های غیر طبیعی، نظارت بر محیط و تحلیل رفتارهای انسانی

بهره وری عملیاتی

• اینترنت اشیاء می‌تواند عملیات بانکی مختلف را بهینه و در نتیجه در زمان و هزینه صرفه جویی کند. بانک‌ها می‌توانند از دستگاه های هوشمند برای خودکارسازی وظایف، ردیابی دارایی ها و نظارت بر زیرساخت ها استفاده کنند.
• دستگاه های اینترنت اشیاء داده های زیادی تولید می‌کنند که بانک ها می‌توانند از آن ها برای تصمیم‌گیری‌های هوشمند استفاده کنند. بانک‌ها می‌توانند روندهای فین‌تک را کشف، تغییرات بازار را پیش‌بینی و رفتارهای مشتریان را با تحلیل‌گری و هوش مصنوعی درک کنند. به این ترتیب، توسعه محصول، مدیریت ریسک و استراتژی های کلی کسب و کار را بهبود می‌بخشند.
• دستیارهای مجازی هوش مصنوعی ابزارهای خودآموزی هستند که برای انجام کارهای خسته کننده و تکراری با سرعت نور طراحی شده‌اند. علاوه‌بر این، اتوماسیون فرآیند رباتیک به بانک ها کمک می‌کند تا تعاملات معنی داری با مشتری ایجاد کنند که سریع، کارآمد و سازنده باشد. با اتوماسیون، بانک ها موقعیت بهتری برای کاهش کارهای دستی دارند و به مدیران خود اجازه می‌دهد تا روی وظایف پیچیده‌تر و مبتنی بر استراتژی تمرکز کنند.
• تعمیر و نگهداری پیش‌بینی‌شده سخت‌افزارهای بانکی مانند دستگاه‌های خودپرداز و سرورها توسط فناوری‌های نوین باعث کاهش زمان خرابی آن‌ها، عدم اختلال در خدمات بانکی و در نهایت بهبود عملکرد بانک‌ها می‌شود.

اینترنت اشیاء

• زیرساخت داده EMQ در دستگاه های اینترنت اشیاء می‌تواند به دسترسی به پروتکل استاندارد باز برای اتصال صدها میلیون دستگاه اینترنت اشیا به شیوه ای انعطاف پذیر، مقیاس پذیر، ایمن و قابل اعتماد کمک کند. یکی از کاربردهای اصلی آن ارسال پیام برای کنترل خروجی ها، خواندن و انتشار داده ها از سنسورهای متصل به اینترنت است. در واقع، یک پل ارتباطی داده است که می‌تواند به طور انعطاف پذیری داده های اینترنت اشیا را استخراج، فیلتر، تبدیل و پردازش کند و به سرعت با بیش از ۴۰ نوع پایگاه داده و سیستم های سازمانی مرتبط شود.
• به منظور جلوگیری از خرابی ابزارهای اینترنت اشیاء در استقرار بانک‌های هوشمند باید به دنبال سازندگان سخت افزار با کیفیت بالا و همچنین فروشندگان توانمند توسعه نرم افزار بود زیرا حفاظت از دستگاه ها با ایجاد سخت افزار Root of Trust در مرحله ی طراحی دستگاه های اینترنت اشیاء توسط تولیدکنندگان شروع می‌شود.

جذب مشتری

• در جذب مشتری، درک اینکه مشتریان شما چه احساسی دارند و برطرف کردن هر تردیدی در ارتباط با بانک هوشمند بسیار مهم است. لذا در بانکداری هوشمند اطمینان حاصل کنید که سفر مشتری شفاف می‌باشد و علیرغم عدم تعامل حضوری، در هر مرحله فردی پاسخگو وجود دارد.
• هر مشتری در یک مقطع زمانی از یک شعبه بازدید می‌کند. تسهیلات شعب بانک های هوشمند مجهز به فناوری نقشه برداری جغرافیایی می‌تواند مشتریانی را که از شعب مختلف بازدید می‌کنند ردیابی و سپس با راه‌حل‌های ساده رفت وآمد مکرر آن‌ها را به شعب تسهیل یا حذف کند.
• دستگاه ها و حسگرهای هوشمند داده های مشتری را در زمان واقعی جمع آوری و تحلیل می‌کنند. استفاده از داده های آن‌ها می‌تواند به طور مداوم طراحی مسیر مشتری را بر اساس خدمات تاریخی بهینه کند و خدمات منحصر به فردی را در زمینه‌ی مشاوره‌ و پیشنهادات مالی به هر مشتری ارائه دهد.
• با استفاده از فناوری بیکن[۱]، بانک ها می‌توانند تشخیص دهند که مشتری چه زمانی وارد شعبه می‌شود و بلافاصله خدمات شخصی به آن‌ها ارائه ‌دهد تا از اتلاف وقت مشتری کاسته شود.
• شخصی‌سازی خدمات با استفاده از فناوری‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی ، علاوه‌بر افزایش رضایت مشتری منجر به جذب مشتریان جدید و جلوگیری از ریزش کاربران بانک می‌شود. در بانکداری هوشمند نه ‌تنها خدمات پیشنهادی به افراد متفاوت است بلکه همه‌ی شرایط مشتریان مورد توجه قرار می‌گیرد و بهترین ترکیب از خدمات برای هر مشتری ارائه می‌شود.
• یکی از کاربردهای قدرتمند مدیریت مالی مبتنی بر هوش مصنوعی، پیش‌بینی هزینه‌ها است. این فناوری از داده های مخارج شخصی کاربر برای ایجاد پیش‌بینی قابل اعتماد هزینه ها در یک دوره معین استفاده می‌کند. مزایای پیش بینی هزینه ها مشخص است؛ پیش‌بینی‌ها احتمال شناسایی و بهره برداری از فرصت‌های منحصر به فرد را افزایش داده و به مشتریان و سازمان ها اجازه می‌دهند تصمیمات بهتری بگیرند.

زیرساخت های فناوری اطلاعات

• بانکداری هوشمند به فناوری های باز و توزیع شده نیاز دارد که از توسعه و عرضه سریع برنامه‌های کاربردی و نسل بعدی پلتفرم های داده پشتیبانی کند، جذب مشتری را تسریع و تجربه مشتری را افزایش دهد. علاوه‌بر آن، هزینه‌های فناوری اطلاعات را کاهش داده تا بانک ها بتوانند به سرعت دریاچه داده و کارخانه داده را بازسازی کنند.
• استانداردسازی فناوری پیچیدگی را کاهش می‌دهد و همچنین صرفه‌جویی در هزینه را از طریق صرفه‌جویی در مقیاس، سهولت یکپارچه‌سازی، بهبود کارایی و پشتیبانی بهتر فناوری اطلاعات بهبود می‌بخشد.
• APIهای بانکداری باز به عنوان بافت همبند در اکوسیستم بانکداری هوشمند عمل می‌کنند و تعاملات یکپارچه بین پلتفرم‌ها و خدمات مالی مختلف را تسهیل می کنند. آن‌ها ابزار استاندارد شده‌ای را برای بانک‌ها و شرکت‌های فین تک فراهم می کنند تا به طور ایمن داده‌ها را به اشتراک بگذارند و در نهایت نوآوری و رقابت را در صنعت ارتقا دهند.
• بانک‌های هوشمند برای ارتقای خدمات مشتری و افزایش بهره وری باید به فناوری ابر مجهز شوند. با استفاده از قدرت ابر، بانک‌ها می‌توانند فرآیندهای خدمات مشتری را خودکار و سیستم‌های مدیریت ریسک هوشمند را پیاده‌سازی کنند و خدمات را با نیازهای فردی تطبیق دهند.
• مهاجرت ابری جزء اصلی مدیریت موفق زیرساخت فناوری اطلاعات است. حال، اگر عملیات اصلی در سیستم فناوری اطلاعات قدیمی باقی بماند، انتقال سرویس‌ها و سیستم‌های جانبی به فضای ابری فایده‌ای ندارد. سیستم بانکداری باز از معماری توزیع شده و مبتنی بر میکروسرویس ها استفاده می‌کند تا بانک‌ها برنامه های فوق العاده توسعه دهند و در طول زمان سیستم های اصلی سنتی را به سیستم‌های هوشمند جدید منتقل کنند.
• هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و NLP [2] فناوری‌های انقلابی هستند که صنعت بانکداری را با افزایش کارایی، ارتقای تجربیات مشتری و تقویت نوآوری متحول می‌کنند.
• محصولات جدید مبتنی برفایوجی و O-RAN [3] در بازار موجود هستند که دستگاه های فناوری اطلاعات شعبه ای مانند سرورها، دستگاه های ذخیره سازی و سوئیچ ها را ادغام می‌کنند و عملکردهایی مانند اتصال از راه دور، هم افزایی ابر و برآورده کردن الزامات مدیریت یکپارچه فناوری اطلاعات را بهبود می‌بخشند.

[۱]  Beacon

[۲]Neuro-linguistic programming

[۳] Open Radio Access Network

 

منابع

1. Adelstein, L. (2019). Smart Banks : The Turbo-Boost for Start-ups in the Fast-paced Business Landscape. https://medium.com/.
2. Authority, H. K. (2019). Digital onboarding in the era of Smart Banking . https://assets.kpmg.com/.
3. GOLDMEIER, L. (2019). 4 Ways Banks Are Using Artificial Intelligence to Drive Increased Security and Business Performance. https://www.briefcam.com/.
4. Ireland, D. U. (2019). Smart Banking Solutions. https://www.dahuasecurity.com/.
5. Team, C. P. (2022). Banks’ top 8 cyber security challenges and how to overcome them. https://blog.checkpoint.com/.
6. Chong, C. (2021). 5 Key Enablers of Smart Banking. https://www.huawei.com/.
7. Ghosh, S. (2020). How to Build Smart Banks that Connect Customers with Modern Digital Experiences (DX). https://aithority.com/.
8. KUMAR, V. (2023). Here are the top 5 tools and technologies for smart banking. https://gulfbusiness.com/.
9. Muscad, O. (2023). What Is Smart Banking, And Why Should You Consider Looking Into It In 2023? https://datamyte.com/.
10. Vistoft, M. F. (n.d.). Why you should be looking into smart banking. https://blog.e-boks.com/.
11. https://www2.stardust-testing.com/en/its-a-digital-world-5-challenges

 

مقالات مرتبط:

بانکداری هوشمند چیست؟

شعبه هوشمند چیست؟

راهکارهای پیاده سازی شعبه هوشمند

بانکداری الکترونیک، نئوبانک، شعب مجازی و شعب هوشمند چیستند؟

انتشار اپیزود نه: قطب‌نمای بانکداری دیجیتال