بوم مدل کسبوکار، که توسط الکساندر اوستروالدر و ایو پیگنور توسعه یافته است، به سازمانها کمک میکند تا (از اواخر دهه ۲۰۰۰)، مدلهای کسبوکار خود را ترسیم کرده و تغییر دهند. استفاده از آن شهودی است و از ۹ عنصر کلیدی تشکیل شده که هر کسبوکار معمولاً به آنها متکی است.
مدیریت تحول دیجیتال، مانند ایجاد مدلهای کسبوکار نوآورانه، امروزه یکی از چالشهای کلیدی بسیاری از سازمانها است. این امر مخصوصاً برای شرکتهای کوچک و متوسط که بودجههای بزرگ برای تغییر ندارند، به مخزن استعداد برای تحقق اهداف دسترسی ندارند و یا صرفاً توانایی سرمایهگذاری بر روی دیجیتال ندارند، صدق میکند. اما خوشبختانه، نوآوری در مدل کسبوکار و تحول دیجیتال کسبوکارتان میتواند فراتر از کپی کردن از دیگران باشد.
درگیر شدن واقعی با تحول دیجیتال، تنها انجام کاری که همیشه داشتید به کمک فناوریهای گرانقیمتتر نیست. اکنون که سازمانها در سراسر جهان با این سوال روبرو هستند که از سرمایهگذاریهای اخیر خود در فناوری چه استفادهای کنند، فرصتی وجود دارد که سرمایهگذاریهای فناورانه سالهای اخیر را به پایههایی برای تحول واقعیتر شرکت تبدیل کنند.
برای اینکه بدانید به کجا میروید و چگونه باید به آنجا برسید، ابتدا باید بدانید در حال حاضر کجا قرار دارید. شروع به ترسیم مدل کسبوکار فعلی خود کنید. بررسی ۹ عنصر بوم مدل کسبوکار برای تلاشهای تحول شما اهمیت دارد؛ به خصوص اگر مدل کسبوکار فعلی شما به جای اینکه به دقت مهندسی شده باشد، رشد کرده باشد.
در این فرآیند، بسیار اهمیت دارد که این ۹ عنصر را فقط پر نکنید، بلکه به تعامل بین آنها نیز توجه زیادی داشته باشید. این تمرین خطاهای مدل کسبوکار فعلی شما آشکار میکند.
به دنبال راههایی برای استفاده از فرصتهای تحولی باشید که مرحله قبل به شما نشان داد. یک تمرین رتبهبندی به شما امکان میدهد عناصر کلیدی را که میخواهید روی آنها تمرکز کنید شناسایی کرده، سپس میتوانید به تدریج تغییرات لازم را ایجاد کنید.
بخش مهمی از این مسیر رها کردن وضعیت موجود است تا بتوان نه فرایند تحول، بلکه هدف آن را تصور کرد. بسیاری از تیمها همچنین از رویکردهای آیندهنگریِ استراتژیک برای کمک به این مرحله استفاده کردند. همانطور که قبلاً اشاره شد، این مرحله دوم یک تلاش منحصر به فرد نیست. آزمایش دقیق تغییرات کلیدی و اثرات آنها ضروری بود اگر تیمها میخواستند، الف) تلاش کلی تغییر را به بخشهای قابل مدیریت تقسیم کنند و ب) اطمینان حاصل نمایند که به یک چشمانداز منسجم برای تحول منتج میشود.
هنگامی که هدف را در مرحله دوم ترسیم کردید، به مرحله سوم میرسید که همه چیز در مورد ایجاد تغییرات لازم برای رسیدن از وضعیت موجود به هدف دیجیتال است. تحولات دیجیتال موفق با رهبری ارکستر به جای خرید جدیدترین ساز مقایسه شده است. فراتر از شناسایی تغییرات کلیدی که تحول بر آنها متکی است، توجه به تمام بوم و حساس بودن نسبت به تلاشهای تکمیلی که مورد نیاز است نیز مهم میباشد. به این ترتیب، آموزش و ارتقاء مهارت میتواند حداقل به اندازه انتخاب ابزار مناسب برای کار و درک پیامدهای کسبوکاری آن برای تحول دیجیتال موفق ضروری باشد.
در نهایت، مرحله چهارم و تکمیلی این است که مطمئن شوید به هدف خود رسیدهاید. تحولات دیجیتال اغلب متکی به تقسیم تلاشهای کلی تحول به مراحل کوچکتر است و حتی ممکن است تلاشی مداوم باشد. توجه به مدل کسبوکار برای حفظ تلاشهای مداوم در مسیر ضروری است و به کسبوکارها کمک میکند تا پس از تحول در رکودی قرار نگیرند که آن را با حس ثبات اشتباه بگیرند. به خصوص زمانی که دیجیتالی شدن یکی از جنبههای کسبوکار، شما را به درک این نکته سوق دهد که سایر بخشهای کسبوکار نیز باید از آن پیروی کنند، این سروکار داشتن مداوم با تحول دیجیتال برای پیشی گرفتن از رقبا بسیار اهمیت دارد.
گام چهارم نگاهی رو به جلو دارد و بر رویکرد مبتنی بر قابلیت تاکید دارد. به عبارت دیگر، به جای تمرکز بر فناوری، تمرکز باید روی کارهایی باشد که اکنون میتوانید انجام دهید اما قبلاً نمیتوانستید. بسیاری از سازمانها در سراسر جهان (از کسبوکارها گرفته تا دانشگاهها و سازمانهای غیرانتفاعی) متوجه شدهاند که بیش از یک راه برای انجام کارهایی که انجام میدهند وجود دارد. این عامل برای مدت طولانی، محرک و تهدیدی واقعی برای تحول دیجیتال بوده است.
اگر کسبوکار شما با چالش چگونگی حفظ ضرباهنگ دیجیتالیسازی خود مواجه است، طراحی روی بوم مدل کسبوکار ممکن است باعث ایجاد تغییری خوب در دیدگاه شود که به شما کمک کند به جای تمرکز صرف بر روی روندهای فناوری، بر اولویتها و تأثیرات کسبوکاری متمرکز بمانید. اگر قرار باشد دیجیتالیسازی واقعاً متحولکننده باشد، تأثیرات تغییرات مربوطه باید در بوم مدل کسبوکار و عناصر آن ظاهر شود.
منبع:
https://hbr.org/2022/04/how-to-map-out-your-digital-transformation
آینده صنعت بانکداری و مدل های کسب و کار دیجیتال
تحول دیجیتال و مدل کسبوکار دانشگاهها