سازمان دیجیتال چیست؟
در دنیای دیجیتال هر سازمانی جهت پاسخگویی مناسب به محیط فزاینده بازار دیجیتال تغییراتی را در خود ایجاد می‌کند. یکی از این تغییراتی که در بسیاری از سازمان‌ها دیده می‌شود، ورود مدگرایانه فناوری‌های تحول‌آفرین بدون در نظر گرفتن تحلیل‌های هزینه فایده و کارایی آن است. اما منظور از سازمان دیجیتال، تنها سازمان‌هایی نیستند که مانند غول‌های فناوری به صورت دیجیتالی متولد شده‌اند، بلکه تمام سازمان‌هایی که اقتضائات عصر دیجیتال را رعایت می‌کنند، در مسیر سازمان دیجیتال قدم برداشته‌اند سازمان دیجیتال به حساب می‌آیند. انقلاب دیجیتال نحوه عملکرد سازمان‌ها را تغییر خواهد داد با وجود اینکه سال‌ها از مطرح شدن آن می‌گذرد، همچنان موضوعی جدید در سازمان‌ها به شمار می‌آید.
برای بهتر مشخص شدن مفهوم سازمان دیجیتال در ادامه به بررسی تعاریف سازمان دیجیتال و ویژگی‌هایی که آن را از سایر سازمان‌ها متمایز می‌کند، می‌پردازیم.
سازمان دیجیتال واژه‌ای است که با مطرح شدن تحول دیجیتال در بعد سازمانی مورد توجه قرار گرفت. اگرچه به نظر می‌رسد تحول دیجیتال عبارتی تازه وارد در دنیای کسب‌وکار است اما در واقع می‌توان ریشه واژه تحول دیجیتال را در کلمه تحول کسب‌وکار دانست. در سال ۱۹۹۵ تحول کسب‌وکار، تحول اساسی در منطق سازمان که منجر به تغییر در رفتار سازمان خواهد شد، تعریف شد.
پس از آن ونکاترامان در مورد تحول بر اساس توانمندسازی فناوری اطلاعات صحبت کرد که به نوعی مفهوم تحول کسب‌وکار را به کمک پتانسیل رقابتی فناوری اطلاعات و نقش برجسته آن در تحول دیجیتال پرداخت. این نوع از تحول معمولا به صورت تحول ناشی از قدرت فناوری اطلاعات درک می‌شوند که حداقل سازمان را از سه بعد تحت تاثیر قرار می‌دهد: فرایندها، تجربه مشتری و ساختار سازمانی. در منابع مختلف سازمان دیجیتال تعاریف متفاوتی دارد، برخی از تعاریف معتبر در ادامه آورده شده است.
بی‌سی‌جی (۲۰۲۰) معتقد است سازمان‌های دیجیتال با سازمان‌های سنتی متفاوت هستند و می‌توانند در طیفی از سازمان دیجیتال ۱٫۰ تا سازمان دیجیتال ۳٫۰ قرار بگیرند که در بهترین حالت جاری سازی دیجیتال در آن سازمان به طور کامل انجام شده است.
دیلویت (۲۰۲۰) می‌گوید، سازمان دیجیتال مفهومی فراتر از حرکت سیستم‌های سازمان به سمت فناوری ابری و یا در اختیار دادن ابزارهای جدید به کارکنان برای انجام کارهایشان است، سازمان دیجیتال سازمانی است که دیجیتال را در هسته خود قرار دهد و توانمندسازی محیط و فرهنگ سازمان را مورد توجه داشته باشد.
مکنزی (۲۰۲۰) بیان کرده است، سازمان‌هایی را می‌توان دیجیتال نامید که علاوه بر استفاده از فناوری‌های دیجیتال کلیدی، کلمه دیجیتال در ساختار، نیروی انسانی و فرایندها خودش را به خوبی نشان دهد.
کپجمینای (۲۰۱۶) در گزارش خود بیان کرده است، به منظور ایجاد یک سازمان دیجیتال که بتواند به صورت طولانی مدت از مزایای عصر دیجیتال بهره ببرد لازم است مدیران مجموعه منحصر بفرد از قابلیت‌های دیجیتال و توانمندی دیجیتال را در خود پرورش دهند. شاید برخی سازمان‌ها بتوانند قابلیت‌های دیجیتال را داشته باشند اما توانمندی دیجیتال مشخصه یک سازمان دیجیتال واقعی است.
ام‌آی‌تی (۲۰۱۶) معتقد است دیجیتالی کردن یک سازمان کار ساده‌ای نیست. سازمان دیجیتال به معنای توسعه قابلیت‌های دیجیتال است که در آن فعالیت‌ها، افراد، فرهنگ و ساختار با هم هماهنگ شده و در راستای اهداف سازمانی قرار دارند.
اسنو و همکاران (۲۰۱۷) گفته است سازمان دیجیتال به صورت مداوم در حال ارزیابی فرصت‌های موجود، توسعه و ارائه محصولات و خدمات و تعامل با مشتریان و سایر ذینفعان از کانال‌های دیجیتال هستند و از فناوری‌های دیجیتال در تصمیم‌گیری استفاده می‌کنند.
آرتور دی لیتل (۲۰۱۶) بیان کرده است، سازمان دیجیتال سازمانی است تحول دیجیتال را در خود جاری کرده است به این معنی که تغییری اساسی در تعامل با مشتریان، محصولات و خدمات ارائه شده، عملیات داخلی و خلق ارزش خود ایجاد نموده است.
در گزارش والر (۲۰۱۷) آمده است، ۹۱% از مدیران عامل طبق گزارش سالانه پرایس واترهاوس معتقدند فناوری تنها روندی است که موجب تحول در سازمانشان خواهد شد اما مسائل مهم‌تری مانند فرهنگ و استراتژی به عنوان بعد نرم دیجیتالی‌شدن را در نظر نگرفته‌اند.
به کوتاه‌سخن، سازمان دیجیتال سازمانی است که به اهمیت تحول دیجیتال به عنوان ضرورت بقا پی برده است؛ به سمت جاری‌سازی دیجیتال حرکت کرده و اقتضائات عصر دیجیتال را رعایت می‌کند. سازمان‌های دیجیتال، مهارت‌های دیجیتال و قابلیت‌های دیجیتال را به صورت منحصر بفرد و با توجه به سازمانشان در خود پرورش می‌دهند. تبدیل شدن به سازمانی دیجیتال، به معنی صرفا برخورداری از محصولات، خدمات و تعاملات دیجیتال سازمان با استفاده از فناوری با مشتریان نبوده و مقصود توانمندسازی عملکردهای اصلی است. برای تبدیل به سازمان زبده دیجیتال، به تغییری بنیادین و تدریجی در روش فعالیت کارکنان و همچنین رفتار و شیوه تعامل افراد در داخل و خارج از سازمان نیاز است.
مقالات مرتبط:
صنعت ۴٫۰ (انقلاب صنعتی چهارم) چیست؟
