نمونه های موردی اقدامات بانک ها در توسعه مدل های کسب و کار دیجیتال
در این مطلب، اقدامات موردی بانک‌های جهان بر اساس اعتبار برند و همچنین دسترسی به داده‌های آنها، در خصوص توسعه مدل‌های کسب‌وکار دیجیتال ارائه خواهد شد.
بانک بی‌بی‌وی‌ای
در طول سال ۲۰۱۷، استراتژی این بانک، با تمرکز خاص بر دیجیتالی‌سازی و تجربه مشتری، تحت شعاری جدید، “ایجاد فرصت‌ها”، تقویت شد. همچنین ارزش‌هایی تعریف شد تا رفتار سازمان را به عنوان یک کل، هدایت نماید. این فعالیت‌ها در فرآیند ضروری تحول، به منظور انطباق با محیط جدید صنعت خدمات مالی و حفظ پیشرویی در بازار، در این بانک صورت گرفت.
بانک بی‌بی‌وی‌ای، با محصولات و خدماتی که به مشتریان کمک می‌کند تصمیم‌های مالی بهتری گرفته و به اهداف خود در زندگی برسند، به حرکت به سمت هدف خود که همان فراهم‌سازی عصر فرصت‌ها برای همگان است، حرکت کرده است. در همین رابطه و در راستای هدف خود، این بانک قدم‌های چشمگیری در تعقیب شش اولویت استراتژیک خود برداشته تا در خط مقدم فرآیند تحول دیجیتال باقی بماند. این شش اولویت استراتژیک عبارتند از: استاندارد در تجربه دیجیتال مشتری، فروش دیجیتال، مدل‌های کسب‌وکار جدید، بهینه‌سازی تخصیص سرمایه، کارآمدی بدون رقیب، و نیروی کار درجه یک. در راستای موضوع این گزارش، در خصوص اولویت استراتژیک «مدل‌های کسب‌وکار جدید» این بانک، توضیحات بیشتری خواهیم دید.
توسعه مدل‌های کسب‌وکار جدید، یکی از اولویت‌های استراتژیک گروه بی‌بی‌وی‌ای است. مدل‌های کسب‌وکار جدید، از طریق پنج اهرم توسعه داده شده و پیاده‌سازی می‌گردند:
- جستجو
- ساخت
- شراکت
- خرید و سرمایه‌گذاری
- سرمایه‌گذاری خطرپذیر
هر کدام از این اهرم‌ها، در ادامه توضیح داده می‌شود:
- جستجو: جستجو برای فرصت‌های جدید کسب‌وکاری که شرکت‌ها (استارت‌آپ‌ها) ظهور می‌کند و مرتبط‌سازی راهکارهایی که با پروژه‌های داخلی با هدف رسیدن به اثر حقیقی، شناسایی شده‌اند. نوآوری باز، یک عامل کلیدی برای حصول اطمینان از فراهم‌سازی عصر فرصت‌ها توسط بی‌بی‌وی‌ای برای مشتریانش است. بی‌بی‌وی‌ای به اکوسیستم جهانی فینتک متصل شده است تا فرصت‌های همکاری که در پروژه‌ها و ابتکارات خاص با هدف ایجاد تأثیر حقیقی نهادینه شده است، را ایجاد نماید. نهمین دوره مسابقات استارت‌آپ‌های فینتکی استعداد باز بی‌بی‌وی‌ای، یکی از مثال‌های واضح از فعالیت جستجوی صورت گرفته در سال ۲۰۱۷ است. این گروه همچنین صاحب شبکه‌ای از فضاهایی است که نقطه ملاقات میان بی‌بی‌وی‌ای و باقی اکوسیستم هستند. شبکه فضای باز بی‌بی‌وی‌ای، در حال حاضر شامل مادرید، بوگوتا و مکزیک است.
- ساخت: بی‌بی‌وی‌ای همچنین مصمم به ایجاد یک مدل پرورش داخلی است که استعداد و دانش داخلی را با مشارکت کارآفرینان “مقیم” ترکیب می‌نماید.
- شراکت از طریق اتحادهای استراتژیک: هدف این اهرم، دستیابی به توافقات مفید برای هر دو طرف است که به ارائه بیانیه ارزش بهتر برای مشتریان بی‌بی‌وی‌ای نیز کمک می‌نماید.
- خرید و سرمایه‌گذاری: بی‌بی‌وی‌ای، سرمایه‌گذاری در این گونه شرکت‌ها را نوعی از سرعت‌بخشی به تحول دیجیتال خود و راهی فوق‌العاده برای دستیابی به محصولات و بازارهای جدید، علاوه بر استعداد و قابلیت‌های دیجیتال و کارآفرینانه می‌داند.
- سرمایه‌گذاری خطرپذیر: علاوه بر اقدامات استراتژیک خود، بانک بی‌بی‌وی‌ای از طریق شرکت مستقل سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکای پراپل ونچرز، در فینتک‌ها و استارت‌آپ‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کند که در حال “بازبینی” صنعت خدمات مالی هستند. هدف بی‌بی‌وی‌ای آن نیست که این شرکت‌ها را کنترل کند؛ بلکه به دنبال ایفای نقش به عنوان یک هم‌پیمان و/ یا مشاور در تمامی جوانبی که شرکت ممکن است نیاز به پشتیبانی داشته باشد.
این بانک، با داشتن بازار رابط‌های برنامه‌نویسی کاربری، جزء اولین بانک‌هایی در جهان است که عملاً وارد حوزه بانکداری باز شده است و در سال ۲۰۱۷، تعداد هشت رابط برنامه‌نویسی کاربری را تجاری‌سازی نموده و در اختیار شرکت‌ها، استارت‌آپ‌ها و توسعه‌دهندگان قرار داده است.
استراتژی این بانک هم به صورت تأمین‌کننده بانکداری است و سعی دارد با توسعه قابلیت‌های خود از طریق سرمایه‌گذاری و مشارکت در فینتک‌ها، به یک مهاجم دیجیتال تبدیل شود.
بانک میزوهو
این بانک قصد دارد تا فرهنگ مشتریمحوری و همچنین تعالی عملیاتی را در صدر قرار دهد. بر اساس همین برنامه میان‌مدت پنج سیاست اصلی و ۱۰ استراتژی اصلی در نظر گرفته شده است. یکی از پنج استراتژی اصلی بانک، مشارکت فعال در نوآوری مالی، پاسخ‌دهی به فینتک و کاربرد کامل نسل آینده فناوری اطلاعات است.
در حوزه مشارکت فعال در نوآوری مالی، این بانک قصد دارد که با تکیه بر نقاط قوت خود (پایگاه داده مشتریان، دانش مالی و فناوری) و نقاط قوت فینتک‌ها (تسلط به فناوری‌های نوظهور و خلاقیت)، کسب‌وکارهای جدید مشترک در حوزه پرداخت، وام‌دهی و غیره ایجاد کند و نقش خود را در توسعه اکوسیستم نوآوری ایفا کند. همچنین بانک یک واحد سازمانی مستقل با عنوان Incubation PT ایجاد کرده که متخصصین خود را از خارج از گروه مالی جذب می‌کند و به دنبال ایجاد کسب‌وکارهای جدید بر اساس نوآوریهای تحول‌آفرین است و بر اساس مدل نوآوری باز با شرکت‌های فناوری‌محور بیرون از بانک مشارکت می‌کند. استراتژی مدل کسب‌وکار این بانک نیز، تأمین‌کننده بانکداری و در نهایت تبدیل شدن به یک بازیگر قوی در اکوسیستم مالی است.
بانک میتسوبیشی
این بانک در سپتامبر سال ۲۰۱۷، استراتژی تحول دیجیتال خود را اعلام کرد. این بانک چارچوب ساختاری ترویج تحول دیجیتال خود را این‌گونه اعلام می‌کند:
- ایجاد کمیته تحول دیجیتال در سطح هیئت مدیره
- ایجاد پست سازمانی مدیر ارشد دیجیتال ناظر بر واحدهای توسعه سیستم‌های فناوری اطلاعات، عملیات و بخش جدید تحول دیجیتال
- بخش تحول دیجیتال در زیر مجموعه خود، بر یک آزمایشگاه نوآوری نظارت دارد.
بانک میتسوبیشی در ۳۱ جولای ۲۰۱۷، واحدی به نام طراحی دیجیتال ژاپن با هدف توسعه فعالیت‌های آزمایشگاه نوآوری ایجاد کرده است. این واحد از طریق جذب متخصصان بیرونی و مشارکت با سایر مؤسسات مالی محلی، تفکر طراحی مبتنی بر کاربر، تولید محصول چابک و سیستم‌های نوآورانه فناوری اطلاعات را توسعه می‌دهد. این بانک در راستای نوآوری باز، برنامه شتابدهی را اجرا می‌کند و با کسب‌وکارهای نوپا همکاری می‌نمایند. به‌علاوه دفاتری را در سیلسکون ولی (دره سیسلیکون) و سنگاپور افتتاح کرده تا بر فناوری‌های نوظهور تسلط پیدا کند. بانک میتسوبیشی نیز به دنبال تقویت جایگاه خود در میان بازیگران جدید اکوسیستم مالی است.
بانک کپیتال‌وان
کپیتال وان، استراتژی دیجیتال خود را بر سه محور اصلی استفاده از تحلیل داده، سرمایه‌گذاری در استعدادهای دیجیتال و تغییر ساختار نیروی کار فناوری اطلاعات سازمانی طراحی کرده تا توسعه سریع و گسترش خدمات نوآورانه را منجر شود.
تمرکز کپیتال‌وان بر روی تحلیل داده، نیاز به جذب تحلیل‌گرانی را ضروری ساخت که مهارت‌های کمی برای ارزیابی اعداد پیچیده و استخراج دیدگاه‌های قابل اجرا داشته باشند. این بانک از آغاز سال ۲۰۰۶ سه برابر نیروی اجرایی نیروی تحلیل‌گر جذب کرده است. ایجاد توانمندی‌های دیجیتال درون سازمان، نیاز به جذب مهندسانی با مهارت‌های نرم‌افزاری را در اولویت قرار داده است. بانک کپیتال‌وان جهت تجهیز خود به این استعدادها، چندین شرکت کوچک فناوری بانکی را خریده و همچنین متخصصانی را مستقیماً از مراکز علمی و دانشگاه‌ها جذب کرده است.
در سال ۲۰۱۲، این بانک، بنکنز یک شرکت کوچک تلفن همراه را که پیشنهاداتی را به مشتری بر اساس موقعیت جغرافیایی آنان می‌داد، خرید. این تملیک، به بانک امکان داد ابزاری را به مشتری ارائه دهد که بر اساس موقعیت جغرافیایی و تاریخچه خرید به آنها پاداش دهد. این بانک همچنین شرکت جمع‌آوری داده باندل کرپ را خرید. تصاحب این شرکت به بانک این امکان را داد که به داده‌های بیش از بیست میلیون ویزاکارت و مسترکارت دسترسی پیدا کند.
در سال ۲۰۱۱، آزمایشگاه کپیتال وان تأسیس شد که هدف از آن، توسعه محصولات دیجیتال از طریق همکاری با سرمایه‌گذاران خطرپذیر، کارآفرینان و دانشگاهیان است. این آزمایشگاه در سال ۲۰۱۳ پروژه کارتخوان تلفن همراه را با نام اسپارک-پی آغاز کرد که برای بازرگانان امکان دریافت و پرداخت از طریق تلفن همراه را ممکن می‌ساخت. همچنین یک برنامه مبتنی بر تلفن همراه و وب وجود دارد که به بازرگانان کسب‌وکار این امکان را می‌داد که با سرعت بیشتری وارد کار شوند. خدمات فعلی این پلتفرم شامل رسید، سفارشات، ابزارهای مدیریت موجودی و گزارش تحلیل فروش است. همچنین سه آزمایشگاه نوآوری در نیویورک، واشنگتن و سانفراسیسکو در حال کار هستند. آزمایشگاه‌ها با این قصد راه‌اندازی شده است که تیمی از توسعه‌دهندگان روی ایده‌های جدید کار کنند.
بانک همچنین ملاقات‌های منظم و رقابت‌هایی برای طراحان جوان برگزار می‌کند. برای مثال در سال ۲۰۱۲ بانک، مسابقه‌ای برای توسعه‌دهندگان برنامه‌های کاربردی مبتنی بر بانکداری همراه به نام مودو-یوایکس هاکاتون برگزار کرد. در سال ۲۰۱۶، این بانک با خدمات وب آمازون وارد معامله شد تا حرکت خود را به سوی فناوری ابر توسعه دهد. همچنین تراکنش‌های مبتنی بر صوت را روی پلتفرم الکسای آمازون ایجاد کرده تا مشتریان از دستیار مجازی الکسا برای کنترل وضعیت حساب، پرداخت و غیره استفاده کنند.
کپیتال‌وان نیز به طور مشخص، با تأکید بر توسعه قابلیت‌های داخلی خود و توسعه مشارکت با اکوسیستم، به دنبال تقویت جایگاه خود در اکوسیستم مالی به عنوان یک مهاجم دیجیتال است.
بانک سیتی
بانک سیتی، جزء نخستین بانک‌هایی است که اقدامات جدی در حوزه بانکداری باز داشته است. این بانک در سال ۲۰۱۶، هاب توسعه‌دهندگان رابط برنامه‌نویسی کاربری را که شامل هشت رابط برنامه‌نویسی کاربری این بانک در حوزه مدیریت حساب، پرداخت فردبه‌فرد، انتقال وجه به نهادها، برنامه‌های پاداش، خریدهای سرمایه‌گذاری و مجوز حساب بوده را راه‌اندازی نمود. هدف از راه‌اندازی این هاب، توسعه اکوسیستم و ایجاد ارتباط میان فینتک‌ها و شرکت‌های بزرگ بوده است. سپس در سال ۲۰۱۷، بخش مدیریت نقدینگی و سرمایه‌گذاری این بانک، به طور اختصاصی رابط برنامه‌نویسی کاربری سیتی‌کانکت را راه‌اندازی نمود که امکان ارتباط مستقیم بخش خزانه‌داری و مدیریت نقدینگی مربوط به مشتریان شرکتی بانک را با این بخش از بانک را امکان‌پذیر ساخته است و به آنها امکان توسعه راهکارهای متناسب با نیازشان را در ارتباط با سرویس‌های بانک در این بخش داده است.
در سال ۲۰۱۸ و در ادامه توسعه سیتی‌کانکت، پرتال سیتی‌کانکت با هدف در اختیار قرار دادن مستندات پشتیبان این رابط برنامه‌نویسی کاربری و همچنین ایجاد یک محیط آزمایشی برای آزمون پیاده‌سازی توسعه فنی این رابط برنامه‌نویسی کاربر، توسط بخش مدیریت نقدینگی و سرمایه‌گذاری این بانک ایجاد شده است.
بانک سیتی در ادامه توسعه استراتژی بانکداری باز خود، به عضویت چارچوب بانکداری باز انگلستان درآمده است و به عنوان اولین پی‌آی‌اس‌پی، و با تجمیع رابط‌های برنامه‌نویسی کاربری نه بانک بزرگ انگلستان که موظف به رعایت دستورالعمل خدمات پرداخت (۲) شده‌اند، یک سرویس واحد تجمیع پرداخت را برای مشتریان کسب‌وکاری در انگلستان ایجاد نماید.
یکی از نوآوریهای این بانک، توسعه یک پلتفرم به اشتراک‌گذاری دوچرخه در نیویورک به نام سیتی‌بایک است که شهرداری نیویورک و مسترکارت نیز در آن مشارکت داشته‌اند ولی برند آن متعلق به گروه مالی سیتی است.
همان‌طور که اشاره شد، بانک سیتی، هم به عنوان یک تأمین‌کننده بانکداری، تجمیع‌کننده (بازیگر پلتفرم باز) و هم پلتفرم نمایی (خدمات بانکی و غیربانکی) در حال توسعه ابعاد مدل کسب‌وکار خود می‌باشد و سعی دارد که یک مهاجم دیجیتال باشد.
جمع‌بندی بررسی نمونه‌های موردی
بررسی مجموعه اقدامات و راهکارهای بانک‌های جهان نشان می‌دهد که رویکرد نوآوری باز شامل توسعه مشارکت با فینتک‌ها، راه‌اندازی مسابقات برنامه‌نویسی، راه‌اندازی آزمایشگاه‌های نوآوری، توسعه رابط‌های برنامه‌نویسی کاربری، جذب استعدادهای دیجیتال و سرمایه‌گذاری بر روی توسعه فناوری‌های جدید، اقدامات کلیدی بانک‌ها در توسعه مدل‌های جدید کسب‌وکار در عصردیجیتال است. به نظر می‌رسد اغلب بانک‌ها در تلاش هستند تا با حفظ و تقویت جایگاه خود در اکوسیستم جدید مالی و فناوری، به موقعیت یک مهاجم دیجیتال تبدیل شوند؛ هرچند بانک‌هایی مانند سیتی و بی‌بی‌وی‌ای، دست به اقدامات گسترده‌تری زده‌اند و توانسته‌اند برای رسیدن به آرمان یک مهاجم دیجیتال، تلاش مشخص و بارزتری نشان دادند.
مقالات مرتبط:
۵ روند مدل کسب‌وکار و اکوسیستم در ۲۰۲۲
