در مطالب قبلی با دانشگاه دیجیتال، ویژگیهای آن و بخش اول و دوم و سوم مطالعههای موردی آشنا شدیم. در این مطلب به بررسی مدلهای دانشگاههای آتاباسکا، کویینزلند، سنکا، یورک، لینکلن و اوستر ایرلند میپردازیم.
استراتژی ۵ ساله دانشگاه آتاباسکا (سال ۲۰۱۸) ارائه دسترسپذیری کامل و منعطف برای دانشجویان آنلاین در منطقه، سطح ملی و در سراسر جهان است. قصد دانشگاه ایجاد فضای یادگیری دیجیتال مبتنی بر ابر است که یادگیری مادامالعمر را ترویج و یک فضای تعاملی و همکارانه برای دانشجویان، اساتید و محققان فراهم کند تا به صورت مداوم در آموزش دیجیتال و تجارب یادگیری آنلاین، نوآوری داشته باشند.
تحول دیجیتال دانشگاه آتاباسکا دارای ۹ هدف اصلی است که هرکدام از این اهداف، دارای هدفهای پشتیبان نیز هستند. لازم به ذکر است این اهداف در راستای اهداف استراتژیک دانشگاه میباشند.
استراتژی دیجیتال قادر به بازنمایی دانشگاه نیمه مجازی باشد و فضای یادگیری نوآورانه برای همه یادگیرندگان به وجود آورد.
در این راستا باید محیط یادگیری دیجیتال مناسب برای دانشجویان در طول دوره آموزش و همچنین محصولات موجود و فناوریهای نوظهور که با معیارهای انتخابی مطابقت دارند، شناسایی شوند. همچنین اطمینان حاصل شود که تواناییهای عملکردی علمی، پژوهشی و اداری محیط فعلی جهت بهرهبرداری، نوسازی و اولویتبندی به محیط آینده منتقل خواهد شد.
ترسیم نقشه راه تجربه دیجیتال دانشجو با توجه به محصولات و خدمات فناوری اطلاعات فعلی برای ایجاد یک چارچوب خدمات دانشجویی پاسخگو، دادهمحور و سازگار باشد.
ایجاد یک نقشه مفهومی از کلیه نقاط تماس و خدمات دانشجویی آنلاین موجود و پیشنهادی و شناسایی صاحبان محصولات فناوری اطلاعات (ابزارها و تجارب دیجیتال) که خدمات دانشجویی ارائه میدهند، از جمله اقدامات مرتبط با این هدف به شمار میآید.
قابلیتهای جمعآوری و گزارشدهی داده و همچنین دسترسپذیری برای اطمینان از دستیابی به موقع اساتید، کارکنان و دانشجویان به هوشمندی کسبوکار در راستای پشتیبانی از اهداف خود، بایستی توسعه یابند.
شناسایی دادههای موردنیاز، تعاریف، طبقهبندی، منابع داده، صاحبان و ناظران داده و نیازمندیهای جمعآوری و گزارشدهی به عنوان پیشزمینۀ پشتیبانی از تحلیل و بهبود کیفیت دادهها انجام خواهد گرفت. ایجاد و اجرای یک چارچوب حکمرانی داده در کل سازمان برای بهبود مالکیت دادهها، پاسخگویی، کیفیت، یکپارچگی و کاهش خطرات مرتبط نیز این هدف را تسهیل میکند.
سرمایهگذاری در منابع و قابلیتها برای توانمندسازی اساتید، کارکنان و دانشجویان در تحقیق و نوآوری مرتبط با یادگیری دیجیتال و همچنین تشکیل تیمی از برنامهنویسان خلاق، طراحان محصول و توسعهدهندگان برای پشتیبانی از تحقیق و توسعه در یادگیری دیجیتال هدف دیگر این دانشگاه میباشد.
در این راستا همکاری با ذینفعان برای تعریف الزامات ضروری ایجاد یک مدل که در آن اساتید و دانشجویان خلاق بتوانند در جهت ساخت یک فضای سازندۀ تحقیق و توسعه، به زیرساختها و استعدادهای فنی دسترسی پیدا کنند، موثر خواهد بود.
تمایز میان سیستمهای بخشی و سازمانی از بین رفته و حکمرانی فناوری اطلاعات به حکمرانی دیجیتال در سطح دانشگاه تبدیل شود، همچنین ایجاد همکاری، پاسخگویی مالی، شفافیت و انعطافپذیری برای تحقق همه نیازهای دیجیتال دانشگاه، فراهم شود.
تهیه و نگهداری نقشهراه برای کلیه خدمات دیجیتال دانشگاه، از جمله سیستمها یا فرایندهای فعلی فناوری اطلاعات جهت آگاهی از برنامهریزی سرمایهگذاری، و همچنین ارزیابی و بررسی قابلیتهای پایدار موجود یا دستیابی به خدمات دیجیتال جدید از جمله اقدامات لازم برای تحقق این هدف میباشد.
تقویت یا توسعه مشارکت با صنعت، دولت و یا سایر سازمانها برای کشف مشارکتهای مبتنی بر فناوری است که بتوانند بصورت مشترک از داراییهای فناورانه یکدیگر استفاده کنند، توسعه همکارانه انجام داده، خدمات خود را به اشتراک گذاشته و از فرصتهای دستیابی به منابع مشترک بهرهمند شوند.
پایداری و تعاملپذیری، مقیاسپذیری، امنیت و قابلیت استفاده از محصولات و خدمات یادگیری دیجیتال که مورد اعتماد دانشجویان، کارکنان و اساتید هستند، توسعه پیدا کنند.
تمرکز بر روی فرایندها و استعدادهای فناوری اطلاعات برای شناسایی و پیادهسازی مستمر راهحلهای نوظهور هدف استراتژیک دیگر این دانشگاه است. این هدف برای توسعه و تولید محصول در آموزش و مبتنی بر ذهنیت بهبود مستمر صورت میگیرد.
توسعه دسترسی به یادگیری دیجیتال با کیفیت بالا برای یادگیرندگان از راهدور را نیز در کانادا و جهان، هدف آخر ذکر شده در این سند میباشد.
بهبود استفاده از فناوریهای ارتباطی و تعاملیِ از راه دور، برای تسهیل ارتباطات و توسعه فرهنگ سازمانی و همچنین آموزش کارکنان، اساتید و دانشجویان در استفاده از این فناوریها از جمله اقداماتی است که در راستای تحقق این هدف انجام میشود.
دانشگاه کوئینزلند یک دانشگاه بزرگ استرالیایی با چشمانداز جهانی و متمرکز در دنیای واقعی است. این دانشگاه به دنبال تجهیز دانشجویان و فارغالتحصیلان خود با مهارتهای موردنیاز در سطح جهانی میباشد.
نقشه راه دیجیتال دانشگاه کوئینزلند برای تحول دیجیتال این دانشگاه و در راستای تحول گسترده در یاددهی و یادگیری، ارتقا تاثیرات و نتایج پژوهش و تقویت مشارکت در جامعه دانشگاهی تنظیم شده است. این نقشهراه به سه حوزه کلی تقسیم میشود:
دانشگاه کوئینزلند ظرفیتهای دیجیتالی را فراهم میکند که به ایجاد یک محیط یاددهی و یادگیری پاسخگو، نوآورانه، مشارکتی و تعاملی کمک خواهد کرد. با این کار، دانشگاه تاثیر متقابل بین آموزش، فناوری و محیط را به رسمیت میشناسد.
دانشگاه از فناوریهای دیجیتال برای تحول پژوهش، امکان نوآوری و تقویت تعامل در جامعه گسترده خود استفاده خواهد کرد.
برای ایجاد فضای همکاری و مشارکت، دانشگاه محیط کار دیجیتال خود را تقویت میکند.
رویکرد دانشگاه سنکا در برنامه استراتژیک خود (۲۰۱۷-۲۰۲۲) مبتنی بر فضای درحال تغییر آموزش عالی، تغییر ماهیت کار، تغییر جمعیت دانشجویان و پیشرفت سریع فناوری میباشد. این برنامه استراتژیک بر هدایت از طریق تعالی با تمرکز بر کیفیت، نوآوری در یاددهی و یادگیری و قصد برای بهبود مستمر دارد. استراتژی دیجیتال سنکا با برنامه استراتژیک سنکا همسو است و از فناوریهای دیجیتالی مانند موبایل، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، ابر، تحلیلگری داده و بلاکچین در استراتژی دیجیتال بهره میبرد.
این استراتژی در ۵ حوزه، کارایی عملیاتی، تجربه دانشجو و کادر علمی، یادگیری دیجیتال، محیط دانشگاهی هوشمند و محیط کار دیجیتال تمرکز دارد. شرح هر کدام از این موارد در ادامه ارائه میشود.
فناوریهای دیجیتال نوآورانه برای حذف عملیاتهای مبتنی بر کاغذ در جهت بهبود قابل توجه کارایی و بهرهوری شناسایی شوند.
از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی مانند تحلیل پیشگویانه، چتباتها و بلاکچین در بهبود تجربه دانشجو استفاده شود.
فناوریهای یادگیری و یاددهی دیجیتال برای پشتیبانی از یادگیری ترکیبی/ آنلاین، یادگیری تجربی، ارزیابی دیجیتال و توزیع ایمن محتوای دورهها در دستگاههای مرتبط شناسایی و معرفی شود.
از قدرت اینترنت اشیا برای نظارت، اندازهگیری، تحلیل و بهبود مدیریت پسماند، روشنایی، پارکینگ خودکار، نمایشگرهای دیجیتال و غیره استفاده شود.
با استفاده از تحلیل داده پیشرفته، خدمات چتباتها، تلفنهای مجازی و سایر موارد مشابه بهرهوری را بهبود بخشند.
دانشگاه یورک در سند استراتژی فناوری اطلاعات خود از حکمرانی داده و امنیت اطلاعات، گزینههای فناوری، خدمات دیجیتال، مدل ارائه خدمت، سواد و مهارت دیجیتال به عنوان گزینههای استراتژیک خود نام میبرد. این موارد در ادامه شرح داده میشوند.
دانشگاه لینکلن استراتژی دیجیتال خود (۲۰۱۷-۲۰۲۱) را با هدف افزایش تعامل دانشگاه با ابزارها و رویکردهای دیجیتال تنظیم کرده است. این استراتژی هدف دانشگاه برای آزمایش، نوآوری و کشف روشهای جدید کار کردن جهت ارائه یک تجربه دیجیتالی همه جانبه و ارزشمند در کل جامعه برای ذینفعانی شامل دانشجویان، کارکنان، همه افراد جامعه و فضاها (از بین بردن مرزهای فیزیکی و مجازی) را نشان میدهد.
در برنامه استراتژی دیجیتال دانشگاه لینکلن ۵ حوزه فعالیت برای پشتیبانی از اهداف اصلی تعریف شدهاند:
هرکدام از این حوزهها در ادامه شرح داده میشوند.
در این حوزه بهبود فرایندها و سیاستهای راهنمای آموزش دیجیتال برای ایجاد تغییرات تاثیرگذار در دانشگاه مدنظر میباشد. یاددهی در عصر دیجیتال باید به صورت ۲۴/۷ بوده و دانشجویان برای آیندهای سخت و متفاوت آماده کند. اهداف و پیامدهای اجرای برنامه باید بطور شفاف و کارآمد به اطلاع همه ذینفعان برسد. همچنین سیاستها و دستورالعملهای دانشگاه به منظور تسهیل نوآوری کارکنان در آموزش دیجیتال، فراگیر و منعطف باشد.
اقدامات ضروری در راستای اطمینان از اینکه هریک از اعضای جامعه دانشگاهی مهارتها و دانش لازم برای موفقیت در دنیای دیجیتال را فرا خواهند گرفت، در اینجا انجام میشود. دانشگاه برای اطمینان از اینکه فارغالتحصیلان و استعدادها و مهارتهای لازم برای تبدیل شدن به شهروندان با صلاحیت را داشته باشند، تجربه دانشجویی نامحدودی برای دانشجویان ارائه میکند. منابع یادگیری دیجیتال فراگیر و در دسترس، دستیابی دانشجویان و کارکنان به پشتیبانی آنلاین و حضوری و همچنین درک اعضای جامعه دانشگاهی در مورد چگونگی استفاده از ابزارهای دیجیتال بطور مناسب و مسئولانه از جمله اهدافی است که دانشگاه در این حوزه به دنبال تحقق آنها میباشد.
این حوزه به نهادینهسازی شیوههای یاددهی دیجیتال معتبر که به صورت واقعی فرصتهای یادگیری را برای همه دانشجویان توسعه میدهد، تمرکز دارد. دانشگاه از رویکرد تجربهگری، آزمودن موارد جدید و پیشرفت و رشد مداوم دانشجویان پشتیبانی میکند. رویکردهای جدید به آموزش دیجیتال، استفاده از ابزارهای دیجیتال و همکاری و برقراری ارتباط دیجیتال در سراسر دانشگاه از جمله اهداف دانشگاه در این حوزه است.
محیطهای یادگیری فیزیکی و مجازی برای ارائه تجربهای که فرصتهای یادگیری عمیقتری را فراهم میکند، بایستی تقویت شوند. دسترسی نامحدود به یک محیط یادگیری دیجیتال منعطف و دسترسی به ابزارهایی که ارتباط یکپارچه بین دستگاههای دیجیتال را برای کارکنان و دانشجویان فراهم کند، از جمله اهداف این حوزه میباشد.
در این حوزه اشتراک دانش برای اطمینان از اینکه همه میتوانند از تخصص در حال توسعه در دانشگاه بهرهمند شوند، اهمیت دارد. ایجاد یک دانشگاه باز و منعطف که از همکاری و کار مشترک در رشتههای مختلف و بدون توجه به مرزها، پشتیبانی کرده و دارایی و دانش موجود را برای ارتقا آموزش بصورت دیجیتالی استفاده میکند، رویکرد این حوزه استراتژیک میباشد. اهداف دانشگاه در این حوزه، تشویق کارکنان و دانشجویان برای به اشتراک گذاشتن دانش، روش و دستاوردهای خود به نفع دانشگاه و جامعه بزرگتر و همچنین مشارکت مشتاقانه کارکنان و دانشجویان در جوامع عملی که الهامبخش و توانمندساز هستند، میباشد.
دانشگاه اولستر با بیش از ۳۳ سال سابقه آموزشی، یکی از معتبرترین مراکز آموزش عالی در ایرلند شمالی است. مقر اصلی این دانشگاه در شهر بلفاست، مرکز ایرلند شمالی قرار دارد. این دانشگاه در زمینه رضایت دانشجویان از نحوه آموزش و امکانات و فضای آموزشی در رتبههای برتر دانشگاههای کشور انگلیس قرار دارد به نحوی که ۸۸% دانشجویان از عملکرد این دانشگاه در طول تحصیل رضایت داشتهاند و تقریباً ۹۰ درصد دانشجویان ظرف مدت ۶ ماه از فارغ التحصیلی موفق به یافتن شغل میشوند.
در سال ۲۰۱۶ دانشگاه اولستر برنامه استراتژیک ۵-۱۵ خود را تنظیم کرد، همانطور که از نام آن پیدا است این برنامه نه تنها برای پنج سال آینده بلکه با اهداف بلندمدت برای پنجاهمین سال دانشگاه در سال ۲۰۳۴ است، به همین دلیل از این پس از نام اهداف/برنامه ۵-۵۰ استفاده میشود. به عنوان دانشگاه اجتماعی ایرلند شمالی، این دانشگاه در قلب جامعه و تلاش برای کمک پایدار به کل جامعه قرار دارد. در تدریس این دانشگاه، هدف تغییر زندگی، باز کردن ذهن و توسعه مهارتهای موردنیاز یک اقتصاد در حال رشد است.
نتایج تحقیق دانشگاه اولستر از اهمیت جهانی برخوردار است اما به بهبود اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی منطقه نیز کمک میکند. بنابراین جای تعجب نیست که این اهداف پیرامون سهم اجتماعی، برتری آکادمیک، چشمانداز جهانی و تعالی عملیاتی متمرکز شده باشد.
استراتژی دیجیتال این دانشگاه نقشی را برای حمایت تحول دیجیتال از برنامه استراتژیک ۵-۵۰ تعریف میکند. به طور خاص، این مورد در تعریف پیشنهادات تحول دیجیتال برای مشتریان اصلی دانشگاه متمرکز است: دانشجویان، اعضای هیئت علمی و کارکنان خدمات حرفهای.
این موارد از استراتژی ۵-۵۰ الزامآور پشتیبانی میکند:
دامنه استراتژی دیجیتال در سراسر دانشگاه (ماهیت فراگیر دیجیتال)، تشخیص نقش آن به عنوان توانمندساز برای بسیاری از اهداف موردانتظار دانشگاه است. بخش خدمات دیجیتالی و اطلاعاتی نقشی اساسی در حمایت از حاکمیت، هماهنگی و ارائه استراتژی دیجیتال خواهد داشت.
در ادامه به تشریح چشمانداز، سیاستهای کلی و تمهای استراتژیک این دانشگاه میپردازیم:
قبل از ارائه تمهای اصلی استراتژی دیجیتال، اصول راهنما، روح و اصل آن چیزی که قرار است با استراتژی دیجیتال به دست آوریم را توصیف میکند. آنها همچنین به عنوان مرجعی برای نحوه انجام کار عمل میکنند:
برای دستیابی به این چشمانداز و حمایت از دانشگاه در دستیابی به اهداف ۵-۵۰ ، شش تم استراتژیک شناسایی شده است:
این تمها با تحلیل سفر دانشجویان که با بررسی تعامل بین دانشجویان (تمام وقت، نیمه وقت و آتی)، هیئت علمی، کارکنان خدمات حرفهای و والدین به دست آمده، حاصل شده است. نقشه سفر دانشجویان نه تنها به «نقاط درد» مشخص شده در سفر دانشجویی میپردازند، بلکه با در نظر گرفتن شیوههای پیشرو در دانشگاههای دیگر، به دانشگاه نیز کمک میکنند تا با رقبا خود را قیاس کرده و ابتکاراتی جهت ایجاد مزیت رقابتی به دست آورند. علاوه بر این، آنها با ارائه منابع دیجیتال تخصصی و همچنین ابزارهایی برای مدیریت آسانتر تحقیقات، از تحقیقات دانشگاه پشتیبانی میکنند.
تحول دیجیتال در آموزش (قسمت اول)
تحول دیجیتال و مدل کسبوکار دانشگاهها
مطالعه موردی دانشگاههای دیجیتال (بخش اول)
مطالعه موردی دانشگاههای دیجیتال (بخش سوم)
مطالعه موردی دانشگاههای دیجیتال (بخش چهارم)
اقدامات دانشگاههای منتخب در حوزه تجربه دیجیتال دانشجو